ကပ်ရောဂါက မွှေနှောက်လိုက်သည့် အရေးပေါ်ဆရာဝန်များ၏ မိသားစုဘဝများ

ဒေါက်တာဝဏ္ဏ အကြောက်ဆုံးအရာမှာ ဆေးရုံမှအိမ်ပြန်လာတိုင်း သူ့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ပါလာပြီး သူ့အမေကိုပါ ကူးစက်သွားမှာပဲ ဖြစ်သည်။ အမေ အန္တရာယ်ကင်းအောင် အတူမနေဘဲ သက်သက်ခွဲနေရန် စဉ်းစားခဲ့သေး သော်လည်း နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါရှိသည့် အမေ့ကို အိမ်တွင် တစ်ယောက်တည်း ထားခဲ့ရန် စိတ်မချ ဖြစ်နေပြန်သည်။

အမေ့ နှလုံးရောဂါ ရုတ်တရက် ထဖောက်လျှင် အနည်းဆုံး အိမ်တွင် သူရှိနေလိမ့်မည်ဟု ဒေါက်တာဝဏ္ဏက ယူဆသည်။ ထိုနှလုံးရောဂါအတွက် ပူပန်သဖြင့် အိမ်ပြန်လာရသလို မတော်မဆ သူ့ထံမှ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် ကူးစက်သွားလျှင် ထိုရောဂါကပင် အမေ့အတွက် ပိုစိုးရိမ်စရာ ဖြစ်သွားနိုင်သည့်အတွက် သက်သက်ခွဲနေရန် တွေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ဌာန၌ လက်ထောက်ဆရာဝန်အဖြစ် လုပ်ကိုင်နေသည့် ၃၃ နှစ်အရွယ် ဒေါက်တာဝဏ္ဏသည် ယနေ့အထိ ဆေးရုံတာဝန်ချိန်ပြီးတိုင်း အမေရှိသည့် အိမ်သို့ ပြန်လာသည်။ သူလုပ်နေသည့် အလုပ်က အရေးပေါ်ဆရာဝန် ဖြစ်သည့်အတွက် နေ့စဉ် သူကိုင်တွယ်ကုသပေးလိုက်သော လူနာများမှတစ်ဆင့် သူ့ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် ကူးစက်နိုင်ခြေများစွာရှိနေပြီး သူမှတစ်ဆင့် အမေ့ဆီ သူမသိလိုက်ဘဲ ထပ်မံ ကူးစက်သွားနိုင်သည်ဆိုသည့် အတွေးက ဒေါက်တာဝဏ္ဏကို များစွာ စိတ်ဖိစီးစေသည်။

“မွန်းကျပ်တာပေါ့။ ဒီဟာကြီး ဘယ်အချိန်အထိ ကြာဦးမှာလဲ” ဟု ၎င်းက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ကြောင့် ဖြစ်သော ကိုဗစ်နိုင်တင်း (COVID-19) ကပ်ရောဂါနှင့် နေ့စဉ်နေ့တိုင်း ရင်ဆိုင်နေရသည့် အခြေအနေကို ဧပြီ ၈ တာဝန်ချိန်ပြီးသည့် ညနေတွင် Myanmar Now ကို ပြောသည်။

ဒေါက်တာဝဏ္ဏသည် ဆေးရုံမှ အိမ်ပြန်ရောက်လျှင် ဖိနပ်ကို အိမ်အပြင်တွင် ချွတ်သည်။ ရေ ချက်ချင်းချိုး၊ ဝတ်လာခဲ့သည့် အဝတ်အစားများကို ချက်ချင်းလျှော်ဖွပ်ပစ်သည်။ သူ့ကိုယ်ခန္ဓာတွင် ဗိုင်းရပ်ပိုးများ ရှိမနေစေရန် ဖြစ်သည်။ အမေနှင့်လည်း တတ်နိုင်သမျှ ခပ်ခွာခွာနေရသည်။ အစားအသောက်လည်း သက်သက်စီ ခွဲစားသည်။

ထိုကဲ့သို့ ပြုမူနေထိုင်နေရသည်မှာ ဒေါက်တာဝဏ္ဏတစ်ယောက်တည်းတော့ မဟုတ်ပါ။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရာ၊ ထောင်ချီသော ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများသည်လည်း ဒေါက်တာဝဏ္ဏကဲ့သို့ပင် ကိုဗစ်နိုင်တင်း ကပ်ရောဂါ နိုင်ငံတွင်း စဖြစ်ပွားခဲ့ကတည်းက အလားတူ ပြုမူနေထိုင်နေခဲ့ကြရသည်။

သူတို့မှတစ်ဆင့် ကိုယ်ချစ်ရသည့် မိသားစုဝင်များကို ရောဂါပိုးကူးစက်မည်စိုးသဖြင့် အိမ်မပြန်ဘဲ ဆေးရုံများက စီစဉ်ပေးသည့် နေရာများ၌ ယာယီနေထိုင်နေကြသည့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ ရှိသလို အခန်းပိုင်ရှင် အဆောင်ပိုင်ရှင်များက လက်မခံတော့သဖြင့် နေရာပြောင်းရွှေ့ နေထိုင်နေကြရသူများလည်း ရှိသည်။

လက်ရှိအထိ အစိုးရဆေးရုံများတွင် လုပ်ကိုင်နေသည့် ဆရာဝန်တစ်ဦး၊ မေ့ဆေးဆရာဝန်တစ်ဦးနှင့် သူနာပြု သုံးဦးတို့ အပါအဝင် ကျန်းမာရေးလုပ်သား ရှစ်ဦးတို့သည် ကိုဗစ်နိုင်တင်း ကူးစက်ခံထားရသည်ဟု ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးက ဆိုသည်။ ၎င်းတို့နှင့် ထိစပ်မိသည့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၁၀၀ ကျော်ကိုလည်း အသွားအလာကန့်သတ်စောင့်ကြည့်ထားခဲ့သည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

Myanmar Now သည် ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ဌာနသို့ ဧပြီ ၈ က သွားရောက်ခဲ့ရာ လက်အိတ်၊ နှာခေါင်းစည်း၊ ခွဲစိတ်ခန်းသုံးဝတ်ရုံနှင့် ခေါင်းဆောင်း စသည့် တစ်ကိုယ်ရေအကာအကွယ်များ ဝတ်ဆင်ထားသည့် အရေးပေါ်ဆရာဝန်များသည် ဆေးရုံသို့ ဆက်တိုက်လာရောက်နေသည့် အရေးပေါ်လူနာများကို ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါလက္ခဏာများ ရှိမရှိ စစ်ဆေးနေသည်ကို တွေ့ခဲ့ရသည်။

မတ်တတ်ပန်ကာကြီးနှစ်လုံးနှင့် လူတစ်ရပ်စာခန့်မြင့်သည့် လေအေးပေးစက်တစ်လုံး အနီးအနားတွင် ရှိနေသော်လည်း ချွေးစို့နေသည့် ၎င်းတို့၏ နဖူးနှင့် နားထင်များကို နှာခေါင်းစည်းအထက်တွင် မြင်နေရသည်။

လက်ရှိတွင် လူအများအပြားကို ရောဂါပိုးရှိမရှိ မစစ်ဆေးနိုင်သေးရာ ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါလက္ခဏာများ ရှိလာခဲ့လျှင် သို့မဟုတ် အတည်ပြုလူနာများနှင့် ထိစပ်ခဲ့လျှင်ဟူသည့် အခြေအနေများမှလွဲပြီး အဆိုပါ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများသည် ရောဂါပိုးရှိ မရှိ စစ်ဆေးခံရမည် မဟုတ်ပါ။

ရန်ကုန်ရှိ ကိုဗစ်နိုင်တင်း အတည်ပြုလူနာများကို လက်ရှိအထိ ဝေဘာဂီကူးစက်ရောဂါအထူးကုဆေးရုံ (မြောက်ဥက္ကလာ) နှင့် တောင်ဥက္ကလာအထူးကုဆေးရုံတို့တွင်သာ ထားရှိကုသနေသော်လည်း တစ်တိုင်းလုံးအတွင်းရှိ အစိုးရဆေးရုံ အရေးပေါ်ဆရာဝန်များသည် ၎င်းတို့ထံ ရောက်ရှိလာသည့် အတည်မပြုရသေးသည့် ကိုဗစ်နိုင်တင်းလူနာများကို ကနဦးကုသမှု ပေးရသည်။

ကိုဗစ်နိုင်တင်းလူနာများ လက်ခံကုသနိုင်ရန် ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ဌာနကို ဧပြီလဆန်းပိုင်းက ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အရေးပေါ်ဌာနသို့ လာရောက်သည့် ရိုးရိုးလူနာများကို ရောဂါပိုးကူးစက်မှု အန္တရာယ်မရှိစေရန် ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါလက္ခဏာရှိသူများနှင့် အဖျားလူနာများကို သီးသန့် စစ်ဆေးကုသနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။

အရေးပေါ်ဆရာဝန်များသည် ၎င်းတို့ထံ ရောက်ရှိလာသည့် လူနာများတွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ပိုး ရှိမရှိ အတည်မပြုနိုင်သေးချိန်မှာ စစ်ဆေးကုသမှုများ ပြုရသည့်အတွက် လူနာများမှတစ်ဆင့် ရောဂါကူးစက်နိုင်သည့် အန္တရာယ်များကြားတွင် နေ့စဉ်လုပ်ကိုင်နေကြရသည်။

ထိုကဲ့သို့ အန္တရာယ်ရှိသည့်အတွက် ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ဆရာဝန် ဒေါက်တာမျိုးဟိန်းသည် ၎င်း၏ ဆေးရုံမှ လူနာတစ်ဦးတွင် ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါရှိကြောင်း အတည်ပြုပြီးချိန် မတ် ၂၇ ကတည်းက အိမ်မပြန်တော့ပေ။

ယင်းလူနာနှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့ခဲ့သည့် ၎င်း၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ဆရာဝန်များသည်လည်း ဝေဘာဂီဆေးရုံ၌ ၁၄ ရက် သီးခြား စောင့်ကြည့်ခံခဲ့ကြရသည်။

“ဘယ်အရာမဆို ကိုဗစ်ဖြစ်နေနိုင်တယ်။ ဖျားတယ် မောတယ်မှ မဟုတ်ဘူး တခြားဟာတွေကလည်း ကိုဗစ်ဖြစ်နေနိုင်တယ်။ အဲဒီလိုဟာမျိုးတစ်ခုကို ရင်ဆိုင်နေရတာ (စိတ်ဖိစီးမှု) များတယ်” ဟု ဒေါက်တာမျိုးဟိန်းက ပြောသည်။

သက်ကြီးရွယ်အိုများတွင် ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါ ဖြစ်ပွားပါက ပိုမိုအန္တရာယ်များသည့်အတွက် ဒေါက်တာမျိုးဟိန်းသည် သူနှင့် အတူနေသည့် အသက် ၇၀ ကျော် မိဘနှစ်ပါးအတွက် စိုးရိမ်ပြီး အိမ်မပြန်တော့ခြင်းဖြစ်သည်။

အိမ်မပြန်ဖြစ်သော်လည်း ၎င်း၏ အမေနှင့် တစ်နေ့လျှင် အနည်းဆုံး နှစ်ကြိမ်ဖုန်းပြောဖြစ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင်တော့ ဖုန်းပြောနေရင်း အမေ၏ ငိုသံများ ကြားရတတ်သည်ဟု ဒေါက်တာမျိုးဟိန်းက ပြောသည်။

“ကျွန်တော်က မအားလို့ ဖုန်းမကိုင်မိလိုက်ဘူးဆိုရင် အမေက ဘာဖြစ်လဲဆိုရင် ကျွန်တော်ဝေဘာဂီများ ရောက်သွားပြီလားဆိုပြီး စိတ်ပူနေရော” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

“အရင်တုန်းက အမေတို့ ဘာတို့က ဆရာဝန်ဖြစ်စေချင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်ခါမှာတော့ ကျွန်တော် ဆရာဝန်ဖြစ်တာကို နောင်တရမိသလိုလိုမျိုး ဖြစ်တာ” ဟု ၎င်း၏ အမေ စိတ်ပူပန်နေရပုံကို ဒေါက်တာမျိုးဟိန်းက ပြောပြသည်။

“ဖေဖေ့မှာ ဇွန်ဘီပိုးတွေ ရှိတယ်”

ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ဌာနရှိ အနည်းဆုံး ဆရာဝန် ၂၄ ဦးသည် ၎င်းတို့၏ မိဘများ၊ မိသားစုများကို ရှိရာ အိမ်သို့ မပြန်တော့ဘဲ ဆေးရုံက ယာယီစီစဉ်ပေးထားသည့် ဝန်ထမ်းတိုက်ခန်းများတွင် စုပေါင်းနေထိုင်နေကြသည်။ ယင်းတိုက်ခန်းသို့ အရေးပေါ်ဌာနမှ ၁၀ မိနစ်ခန့်သာ လမ်းလျှောက်သွားရသည်။

မတ်လကုန်ကတည်းက အိမ်မပြန်ဖြစ်တော့သည့် အရေးပေါ်ဆရာဝန်များအနက် ဒေါက်တာဖြိုးသီဟလည်း ပါသည်။ အချိန်မရွေး ရောဂါပိုးကူးစက်ခံသွားရနိုင်သည့် ၎င်း၏ အခြေအနေကြောင့် မိဘနှစ်ပါး၊ ညီမနှစ်ယောက်တို့နှင့် ခပ်ဝေးဝေး နေရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

“ပြောရရင်တော့ သရဏဂုံတင်ပြီးမှ လာတာပေါ့။ ဘယ်အချိန် သေမယ်မှန်းလည်း မသိဘူး။ ဘယ်အချိန် အကူးခံရမယ်မှန်းလည်း မသိဘူး… အိမ်မှာကို ပြန်မနေတော့ဘူး။ ကိုယ့်ဆီကနေ ရောဂါသယ်ဆောင်သူ ဖြစ်မှာစိုးလို့” ဟု ဒေါက်တာဖြိုးသီဟက ပြောသည်။

“အိမ်ကို ပြောခဲ့ပြီးပြီ။ ပြီးမှ ပြန်လာမယ်လို့” ဟု ၎င်းက ပြောပြသည်။

ရန်ကုန် ဆေးတက္ကသိုလ် (၁) ၌ လက်ထောက်ကထိကအဖြစ်လည်း စာသင်ကြားပေးနေသည့် ဒေါက်တာဖြိုးသီဟသည် အတန်းများ ခေတ္တနားလိုက်သည့်အပြင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဆေးခန်းကိုလည်း ပိတ်ထားလိုက်သည်။ ၎င်းနှင့် ပုံမှန်ထိတွေ့ဆက်စပ်နေသူများကို သူမှတစ်ဆင့် ရောဂါပိုး မကူးစက်စေလိုသည့်အတွက်ကြောင့် ဖြစ်သည်။

အလားတူပင် မြောက်ဥက္ကလာပဆေးရုံ အရေးပေါ်ဌာနရှိ ဒေါက်တာရဲလင်းဟိန်းသည်လည်း လူများနှင့် ထိတွေ့မှု လျှော့ချရန် မတ်လဆန်းပိုင်းကတည်းက အိမ်မပြန်တော့ဘဲ ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဆေးခန်းကို ပိတ်ကာ သူမွေးထားသည့် ကြောင်နှစ်ကောင်နှင့်အတူ ဆေးခန်းတွင် တစ်ဦးတည်း လာနေနေခဲ့သည်။ ၎င်း၏ မိဘများကို မတွေ့ရသည်မှာ လချီကြာပြီ ဖြစ်သည်။

၎င်းတို့ကဲ့သို့ အိမ်ခွဲ မနေနိုင်သည့် အရေးပေါ်ဆရာဝန်အချို့မှာမူ ဆေးရုံမှ အိမ်သို့ ပြန်လာသည့်အခါတိုင်း တစ်မိုးအောက်တွင် မိသားစုဝင်များနှင့် တတ်နိုင်သမျှ ခပ်ခွာခွာ နေနေကြရသည်။

မြောက်ဥက္ကလာပဆေးရုံမှ အရေးပေါ်ဆရာဝန်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဒေါက်တာဇော်သီဟသည် လက်ရှိအထိ အိမ်တွင် လေးနှစ်အရွယ် သား၊ ဇနီး၊ ယောက္ခမများနှင့်အတူ နေထိုင်နေသော်လည်း တသီးတသန့် ဖြစ်အောင် ဂရုတစိုက်နေရသည်။

အခန်းသက်သက်တစ်ခန်းတွင် တစ်ဦးတည်းနေပြီး သားဖြစ်သူကိုလည်း အခန်းထဲ ဝင်ခွင့်မပြုဘဲ ထားသည်။ သားဖြစ်သူက ၎င်းနှင့် စကားပြောလိုလျှင် အခန်းဝမှသာ လှမ်းပြောရသည်။

“အခု ကလေးက ပိုပြီး အနားကပ်ချင်လာတယ်။ အရင်တုန်းက သိပ်မကပ်ချင်ဘူး” ဟု ဒေါက်တာဇော်သီဟက သားဖြစ်သူနှင့် နီးနီးကပ်ကပ် မနေရတော့သည့်အကြောင်း ပြောပြသည်။

“ဖေဖေ့မှာ ဇွန်ဘီ (သွေးစုပ်ကောင်) ပိုးတွေ ရှိတယ်ပေါ့။ ဖေဖေ့အနား ကပ်လို့မရဘူးလို့ ပြောထားရတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရန်ကုန်တွင် ကိုဗစ်နိုင်တင်းလူနာအရေအတွက် ဆက်လက်များပြားလာပါက ၎င်းသည်လည်း အိမ်မပြန်ဘဲ နေရလိမ့်မည်ဟု ဒေါက်တာဇော်သီဟက ဆိုသည်။

အစိုးရ၏ အမိန့်များကို မလိုက်နာသူများ

ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ၏ အပူကို တိုးစေသည်က အပြင်တွင် လူအများအပြား ပုံမှန်အတိုင်း သွားလာနေကြသည်ကို မြင်ရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု Myanmar Now က တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည့် အရေးပေါ်ဆရာဝန်များက ဆိုသည်။

စက်ရုံအလုပ်ရုံများကို ခေတ္တပိတ်ထားရန်၊ ပြည်သူများကို မလိုအပ်ဘဲ အိမ်အပြင်မထွက်ရန်နှင့် စုဝေးခြင်း မပြုလုပ်ရန်တို့ အစိုးရအာဏာပိုင်များက အမိန့်ချမှတ်ထားချိန်တွင် ထိုအမိန့်များကို အလေးအနက်မထားသူများ မြင်နေရဆဲ ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းတို့က ဆိုသည်။

ဆေးရုံမှ ၎င်းသီးသန့်နေထိုင်နေသည့် ဆေးခန်းသို့ ပြန်လာသည့် လမ်းတစ်လျှောက်နှင့် ဈေးများတွင် လူစုလူဝေးများ တွေ့ရသည့်အခါ ရောဂါပိုး ပိုမိုပျံ့နှံ့နိုင်သည့် အခြေအနေအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်ရသည်ဟု ဒေါက်တာရဲလင်းဟိန်းက ပြောသည်။

လက်လုပ်လက်စားလူများသည် ယခုလို အချိန်မျိုးတွင် အိမ်မှာနေနိုင်သည့် အခြေအနေ မပေးသည်ကို နားလည်နိုင်သော်လည်း လူအချို့မှာမူ ရောဂါပိုးပျံ့နှံ့မှု အန္တရာယ်ကို အရေးမထားကြဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

“ဒီလောက်ပြောနေ ဒီလောက်ဖြစ်နေတာကို တချို့တွေက ကြောက်ကိုမကြောက်တာ။ ကိုယ်တိုင်ဖြစ်မှပဲ နည်းနည်း ကြောက်မယ့် အနေအထားမျိုး ရှိတယ်။ ဘယ်လို ယုံထားလဲဆိုတော့ ‘ငါတော့ မဖြစ်ပါဘူး’ ဆိုတဲ့ အဲဒီအတွေးကြီးက တော်တော်ဆိုးတယ်” ဟု ဒေါက်တာရဲလင်းဟိန်းက ပြောသည်။

ဆင်ခြေဖုံးနေရာများနှင့် လူထူထပ်သော နေရာများတွင် ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ရောဂါပိုးသယ်ဆောင်ကူးစက်စေသူများ ရှိနေပါက ထိန်းချုပ်ရခက်ခဲနိုင်သဖြင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို စနစ်တကျ အကောင်အထည်ဖော်ပြီး ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါနှင့် ပတ်သက်သည့် အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများကို ကြပ်ကြပ်မတ်မတ် ပြုလုပ်သင့်သည်ဟု ၎င်းက အကြံပြုသည်။

ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ဌာနသည် ပုံမှန်အားဖြင့် တစ်ပတ်လျှင် အရေးပေါ်လူနာ ၃,၀၀၀ မှ ၃,၅၀၀ ကြား လက်ခံရသော်လည်း ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စတင်တွေ့ရှိပြီးနောက်တွင် လူနာအရေအတွက်မှာ ၂,၀၀၀ ဝန်းကျင်သာ ကျန်ရှိတော့သည်ဟု ဌာနရှိ ဆရာဝန်များက Myanmar Now ကို ပြောသည်။ သို့သော်လည်း အိမ်အပြင်သို့ မလိုအပ်ဘဲ မထွက်ရန် အမိန့်ချမှတ်ထားသည့် ကာလတွင်ပင် ရန်ပွဲများနှင့် ကား၊ ဆိုင်ကယ်မတော်မဆမှုများကြောင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာလူနာများမှာ ရာဂဏန်းရှိနေသေးသည်ဟု ဆိုသည်။

“တချို့ဆို လျှောက်သွားနေတုန်းပဲ၊ ရန်တွေ ဖြစ်နေတုန်းပဲ၊ ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးမှာ အမူးသမားတွေ လာနေတုန်းပဲ၊ မူးပြီး ဆိုင်ကယ်တွေ မှောက်နေကြတုန်းပဲ၊ ကားတွေ တိုက်နေကြတုန်းပဲ၊ ဓားတွေ ထိုးနေကြတုန်းပဲ။ အခုချိန် အဲဒီလိုမျိုးတွေ မဖြစ်သင့်ဘူး” ဟု ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးမှ အရေးပေါ်ဆရာဝန် ဒေါက်တာမျိုးဟိန်းက ပြောသည်။

အရင်းအမြစ်ရှားပါးမှု

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပထမဆုံး ကိုဗစ်နိုင်တင်းအတည်ပြုလူနာနှစ်ဦးကို မတ် ၂၃ တွင် ကြေညာခဲ့ပြီး တစ်လကျော် ကာလအတွင်းတွင် ကိုဗစ်နိုင်တင်းကူးစက်လူနာ ၁၅၁ ဦး ရှိလာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် ၁၁၇ ဦးမှာ ရန်ကုန်မှ ဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးသို့ ကနဦးရောက်လာခဲ့သည့် လူနာများမှာ ၁၀ ဦးပင် မပြည့်ပေ။

တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ကိုဗစ်နိုင်တင်းအတည်ပြုလူနာ ၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၃၀ ကျော်မှာ ပြန်လည်သက်သာကောင်းမွန်လာပြီ ဖြစ်သည်ဟု ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အဆိုအရ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးတွင် မတ် ၂၀ အထိ အသက်ရှူကူစက် ၂၄၉ လုံး၊ အထူးကြပ်မတ်ကုသရမည့် လူနာများအတွက် ခုတင် (ICU bed) ၃၈၃ လုံး ရှိသည်ဟု သိရသည်။

နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ ဆေးရုံများအတွက် ဝန်ကြီးဌာနက ကိုဗစ်နိုင်တင်းလူနာများကို ကုသရမည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ချမှတ်ပေးထားသော်လည်း ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ အဘက်ဘက်တွင် လိုအပ်ချက်ရှိပြီး အရင်းအမြစ်ရှားပါးသည့် အခြေအနေအောက်တွင် လုပ်ကိုင်နေရသည့် အစိုးရကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများမှာ တိုးတက်ပြီးနိုင်ငံအချို့ ရင်ဆိုင်နေရသည့် ကိုဗစ်နိုင်တင်းအခြေအနေများ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

“တကယ်သာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ရင် မခံနိုင်လောက်ဘူး” ဟု ဒေါက်တာမျိုးဟိန်းက ပြောသည်။

ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများရှိသည့် နိုင်ငံများတွင်ပင် ကိုဗစ်နိုင်တင်းရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရိုက်ခတ်လာသည့်အခါ မနိုင်မနင်း ဖြစ်ရသည်ကို မြင်တွေ့လိုက်ရမှသာ ကိုဗစ်နိုင်တင်း၏ အန္တရာယ်ကို ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ဌာနမှ ဒေါက်တာခိုင်သစ္စာ သေသေချာချာ ခံစားမိခဲ့သည်။

“တော်တော်လေးကို ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် မနည်းပြန်ပြီးတော့ စဉ်းစားယူရတယ်။ ဒီလိုမျိုးတွေ ဖြစ်လာရင် ငါတို့ ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။ အကောင်းဆုံးပဲ ကြိုးစားကြမယ်” ဟု ဒေါက်တာခိုင်သစ္စာက ပြောသည်။

“ကိုယ့်ဘဝတစ်လျှောက်မှာ စာတွေသာ အဲဒီလောက် ဖတ်ခဲ့တယ် Pandemic (ကပ်ရောဂါ) ကို တစ်ခါမှလည်း မကြုံဖူးဘူး” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

Myanmar Now က တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည့် အရေးပေါ်ဆရာဝန် ၆ ဦးလုံးမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ H1N1 ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်ပွားစဉ်ကတည်းက အရေးပေါ်ဌာနတွင် လူနာများကို ကိုင်တွယ်ကုသဖူးသည့် အတွေ့အကြုံရှိခဲ့သူများ ဖြစ်သည်။

သို့သော် H1N1 ရာသီတုပ်ကွေး၏ ရောဂါလက္ခဏာများမှာ ပြင်းထန်သော်လည်း ယခု ဖြစ်ပွားနေသည့် ကိုဗစ်နိုင်တင်းကပ်ရောဂါ အခြေအနေကဲ့သို့ မသေချာ မရေရာမှုများနှင့် မဟုတ်ဘဲ အလွယ်တကူစစ်ဆေးပြီး မိနစ်ပိုင်းအတွင်း ရောဂါပိုး အတည်ပြုနိုင်ကာ ကာကွယ်ဆေးများလည်း ရှိခဲ့သည့်အတွက် စိုးရိမ်ပူပန်ရမှု နည်းသည်ဟု ၎င်းတို့က ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုဗစ်နိုင်တင်းအတည်ပြုလူနာ ၁၅၁ ဦး၏ တစ်ဝက်ခန့်မှာ ရောဂါလက္ခဏာ မပြသူများ ဖြစ်ခြင်း၊ ကာကွယ်ဆေး မရှိခြင်း၊ ရောဂါပိုးရှိကြောင်း ချက်ချင်းအတည်မပြုနိုင်ဘဲ တစ်ရက်ခန့် အချိန်ယူရခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြားတွင် အရေးပေါ်ဌာနရှိ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ ရောဂါကူးစက်ခံရမည်ကို ဒေါက်တာဖြိုးသီဟ အစိုးရိမ်ဆုံး ဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ ကပ်ရောဂါကာလတွင် အလိုအပ်ဆုံး အရင်းအမြစ်တစ်ခုမှာ အရေးပေါ်ဆရာဝန်များ ဖြစ်သည့်အတွက် ၎င်း၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ဆရာဝန်များနှင့် အခြားဆက်စပ်ဝန်ထမ်းများကို ကုသသူ မဟုတ်ဘဲ လူနာအဖြစ် မြင်ရမည်ကို စိုးရိမ်မိကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

မြောက်ဥက္ကလာပဆေးရုံအရေးပေါ်ဌာနတွင် ပြည်သူများ လှူဒါန်းမှုကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများအတွက် အကာအကွယ်ပစ္စည်းများမှာ နှစ်လစာခန့်အတွက် လုံလောက်မှုရှိကြောင်း ဒေါက်တာဇော်သီဟက ပြောသည်။

“ရှိတာနဲ့ပဲ ဖြစ်အောင်တော့ လုပ်ရမှာပေါ့။ ဘာမှ မရှိဘူးဆိုရင်လည်း … ဖြစ်အောင်လုပ်ရမှာပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် လက်ရှိ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို မေလလယ်အထိ ပိုင်နိုင်ထိရောက်စွာ ဆောင်ရွက်ထားပါက ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ကြီးမားစွာ မဖြစ်လာနိုင်ဟု ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီးဦးမြင့်ထွေးက ဧပြီလကုန်ပိုင်းတွင် ပြောထားသည်။

ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီး၌ အသက်ရှူကူစက် ၃၄ လုံးရှိပြီး ကိုဗစ်နိုင်တင်း ရောဂါလက္ခဏာပြလူနာ ၄၀ ကို အရေးပေါ်ဌာနတွင် တစ်ပြိုင်နက်တည်းကုသနိုင်ရန် ပြင်ဆင်ထားပြီး အတည်ပြုလူနာများကို ကိုဗစ်နိုင်တင်းလူနာသီးသန့်ကုသမည့် ဆေးရုံများသို့ အလျင်အမြန်လွှဲပြောင်းနိုင်အောင် ပြင်ဆင်ထားသည်ဟု အရေးပေါ်ဌာနမှ ပါမောက္ခဒေါက်တာမော်မော်ဦးက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကလည်း ကိုဗစ်နိုင်တင်းအတွက် အရေးပေါ်ချေးငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၅၀ ချပေးမည်ဟုလည်း ဧပြီ ၂၀ တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ထုတ်ပြန်ထားသည့် စာရွက်စာတမ်းများအရ ချေးငွေ၏ အားလုံးနီးပါး (၄၈ ဒသမ ၅ သန်း) မှာ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်များကို အဆင့်မြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ လူနာခုတင်များ၊ အသက်ရှူကူစက်များနှင့် အခြားဆက်စပ်ကိရိယာများ တပ်ဆင်ပေးခြင်းတို့ အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ဆေးရုံများအတွက် လိုအပ်ချက်များ ဖြည့်ဆည်းရန် ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ ချေးငွေဖြင့် မြန်မာအစိုးရသည် ICU ခုတင် ၃၃၈ လုံး ထပ်မံဖြည့်စွက်နိုင်ပြီး ယင်းပမာဏမှာ နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ ICU ခုတင်အရေအတွက်ကို နှစ်ဆနီးပါး တိုးမြှင့်ပေးမည် ဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းအသီးသီးအတွက် ပျမ်းမျှအားဖြင့် အနည်းဆုံး ICU ခုတင် ခြောက်လုံး ရရှိနိုင်မည်ဟုလည်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ရေးသားထားသည်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အဆိုပါချေးငွေအတွက် မေ ၁၈ တွင် ပြန်လည်စတင်မည့် လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုချက် ယူရမည်ဖြစ်သည်။

“နောက်က (အရင်းအမြစ်) တွေကလည်း လိုတယ်။ လူအင်အားလည်း လိုတယ်။ လူထုရဲ့ နိုးကြားသိမြင်မှုတွေ ကျန်းမာရေးအသိတွေကလည်း လိုတယ်” ဟု ဒေါက်တာခိုင်သစ္စာက Myanmar Now ကို ပြောသည်။

“(ရောဂါပိုး) ကူးမှာတော့ မကြောက်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်ရှေ့မှာ (လူနာကို) ဘာမှမလုပ်ပေးနိုင်ဘဲနဲ့ လက်ပိုက်ကြည့်နေရမှာကြီးကိုတော့ မဖြစ်ချင်ဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။