
ဇူလိုင်လ ၃ ရက်နေ့တွင် (၇) ကြိမ်မြောက် လန်ချန်း-မဲခေါင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးကို ပူးတွဲဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန် ပုဂံမြို့သို့ ရောက်ရှိစဉ် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိသည် မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရန် တရုတ်နိုင်ငံ၏ “မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်” ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ရန်ကုန်အခြေစိုက် တရုတ်သံရုံး၏ Facebook စာမျက်နှာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။
အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် ကမ္ဗောဒီးယား ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Mr. Prak Sokhonn နှင့် မြန်မာ့အရေး သီးသန့်ဆွေးနွေးစဉ် ဝမ်ယိသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်ကို တရုတ်နှင့် အာဆီယံအကြား “ပူးတွဲလုပ်ဆောင်ရန်” ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ် ကို အနှစ်ချုပ်လျှင် (၁) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ဥပဒေမူဘောင်များအောက်၌ မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံရေးပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး လုပ်ဆောင်ရန်၊ (၂) ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ပြန်လည်စတင်ပြီး တိုင်းပြည်အာဏာကို ပြည်သူများထံ ပြန်လည်အပ်နှင်းရေး မျှော်မှန်းချက် အကောင်အထည်ဖော်ရန်၊ (၃) အာဆီယံက “အာဆီယံနည်းလမ်း” ကို လက်ကိုင်စွဲ၍ ပြည်တွင်းရေး ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု မရှိရေးနှင့် နှောင့်ယှက်မှုများကို ဖယ်ရှားပြီး စိတ်ရှည်လက်ရှည် ညှိနှိုင်းခြင်းဖြင့် အာဆီယံ၏ “တူညီဆန္ဒငါးရပ်” ကို အပြုသဘောဆောင်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ရန်တို့ ဖြစ်သည်။
အာဆီယံသည် မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းရန် တူညီဆန္ဒ ၅ ချက်ကို ချမှတ်ခဲ့သော်လည်း တနှစ်ကျော်လာသည်အထိ စစ်ကောင်စီက လိုက်နာအကောင်အထည်ဖော်ခြင်းမရှိသဖြင့် သိသာထင်ရှင်းသော တိုးတက်မှုများမရရှိဘဲ ဖြစ်နေပြီး အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌ၏ စစ်ကောင်စီအလိုကျ လိုက်ပါလုပ်ဆောင်နေမှုများက ဝေဖန်ခံနေရသည်။ ထိုအခြေအနေတွင် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက တရုတ်နှင့် အာဆီယံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်ကို ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ဝမ်ယိအဆိုပြုချက်ကို အာဆီယံနှင့် စစ်ကောင်စီ၏ အလေးထားမှု
တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာအပေါ် ဩဇာအလွှမ်းမိုးဆုံး အိမ်နီးချင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး၊ တရုတ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်များအကြား နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေး သမိုင်းအစဉ်အလာ ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် တရုတ်၏ မြန်မာ့အရေး အဆိုပြုချက်များကို မြန်မာပြည်သူများနှင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးက စိတ်ဝင်စားကြသည်။
ထူးခြားသည်မှာ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့ တစ်နေ့တည်းတွင် ဝမ်ယိက ဝဏ္ဏမောင်လွင်နှင့် တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး၊ စစ်ကောင်စီကို မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး တိုက်ရိုက်အဆိုပြုခဲ့ခြင်း ရှိမရှိ တရုတ်သံရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြမထားပါ။ ထို့အတူ စစ်ကောင်စီ၏ နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာများက ဝမ်ယိ-ဝဏ္ဏမောင်လွင် ဆွေးနွေးပွဲအကြောင်း ထည့်သွင်းခဲ့သော်လည်း မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်အကြောင်း ဖော်ပြထားခြင်း မရှိပါ။
ဝမ်ယိက အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်ကို မြန်မာအရေး အာဆီယံနှင့် ပူးတွဲဖြေရှင်းလိုကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ဆန္ဒကို ဦးတည်အဆိုပြုခဲ့ပြီး၊ စစ်ကောင်စီနှင့် မဆွေးနွေးခြင်းက မည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ဆောင်ပါသနည်း။ သို့မဟုတ် ဝဏ္ဏမောင်လွင်နှင့် ဆွေးနွေးမှုကို နှစ်ဖက်စလုံးက သတင်းမထုတ်ပြန်ရန် သဘောတူထားခြင်းလော။
အလားတူ Mr. Prak Sokhonn ၏ လန်ချန်း-မဲခေါင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးတက်ရောက်မှု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဝမ်ယိနှင့် ဆွေးနွေးခဲ့မှုကို ဖော်ပြထားသော်လည်း မြန်မာ့အရေး မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားခြင်းမရှိဘဲ၊ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့် မြန်မာ့အရေးဆွေးနွေးမှုကိုသာ ဖော်ပြထားသည်။ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်က ဝမ်ယိ၏ အဆိုပြုချက်ကို အလေးထားကြောင်း ထိုအချက်တွင် တွေ့မြင်ရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်က ဝမ်ယိ၏ အဆိုပြုချက် ၃ ရပ်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားခြင်း
ဝမ်ယိ၏ မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရန် အဆိုပြုချက်သည် ယခုတစ်ကြိမ် ပထမဆုံးမဟုတ်ဘဲ၊ အလားတူအဆိုပြုချက် ၃ ရပ်ကို လွန်ခဲ့သောနှစ်က ပြုလုပ်ခဲ့ဖူးသေးသည်။ ၂၀၂၁ မတ် ၇ ရက်နေ့ (၁၃) ကြိမ်မြောက် တရုတ်အမျိုးသားပြည်သူ့ကွန်ဂရက် စတုတ္ထအကြိမ်အစည်းအဝေး သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ဝမ်ယိသည် မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရန် အဆိုပြုချက် ၃ ရပ်ကို ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။
အဆိုပြုချက် ၃ ရပ်ကို အနှစ်ချုပ်လျှင် (၁) မြန်မာပြည်သူလူထု၏ အရင်းခံအကျိုးစီးပွားများကို အခြေခံကာ ပဋိပက္ခနှင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် တည်ဆဲဥပဒေများအရ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုမှတစ်ဆင့် ဖြေရှင်းပြီး ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးဖြစ်စဉ် ဆက်လက်တိုးတက်အောင် တွန်းအားပေးဖော်ဆောင်ခြင်း၊ (၂) အာဆီယံအနေနှင့် တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ ပြည်ထဲရေးရာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု မပြုခြင်းနှင့် ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်း သဘောတူညီခြင်းမူ စွဲကိုင်ထားပြီး အာဆီယံနည်းလမ်းဖြင့် ဘုံသဘောတူညီချက် ရရှိအောင် ကြားဝင် စေ့စပ်ဖျန်ဖြေသည်ကို တရုတ်ဘက်က ထောက်ခံခြင်းနှင့် (၃) မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြောင်းလဲမှုများ မည်သို့ပင်ရှိစေကာမူ တရုတ်နိုင်ငံ၏ တရုတ်-မြန်မာဆက်ဆံရေး မြှင့်တင်ရန် သန္နိဋ္ဌာန်ချ စိတ်ထားယိမ်းယိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်ဟု တွေ့ရှိရသည်။
ယခင်နှင့် ယခု ဝမ်ယိပြောကြားချက်များကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာကြည့်သည့်အခါ အဆိုပြုချက် ၃ ရပ်ထဲက ပထမအချက်ကို မျှော်လင့်ချက် ၁ နှင့် ၂ အဖြစ် ခွဲ၍ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ ဒုတိယအချက်ကို မျှော်လင့်ချက် ၃ အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ တတိယအချက်သည် မည်သူအာဏာရရ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိနေသည်မှာ လန်ချင်း-မဲခေါင်အစည်းအဝေးကို ဝဏ္ဏမောင်လွင်နှင့် ပူးတွဲဥက္ကဋ္ဌလုပ်၍ ပုံဂံတွင် ကျင်းပသွားခြင်းက သက်သေဖြစ်ပြီး ထိုအချက်ကို ဖော်ပြရန် မလိုအပ်တော့ပါ။
ထို့ကြောင့် ဝမ်ယိ၏ မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရန် မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်က ပြဿနာဖြေရှင်းရေးအတွက် လက်တွေ့ကျပြီး မှန်ကန်သော ချည်းကပ်မှု ဖြစ်နိုင်သလား၊ သို့မဟုတ် မင်းအောင်လှိုင် နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက်ရရှိရေး အကူအညီပေးရန် ရည်ရွယ်နေသလား တရုတ်နိုင်ငံ၏ မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်ပါ အသုံးအနှုန်းများနှင့် လက်တွေ့အပြုအမူများကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာ သုံးသပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ် မှတစ်ဆင့် တရုတ်တို့၏ သရုပ်မှန်ကို ဖော်ထုတ်ခြင်း
မျှော်လင့်ချက် (၁) – နိုင်ငံရေးပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး (Political Reconciliation) ကို “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ဥပဒေမူဘောင်များအောက်၌” လုပ်ဆောင်ရန် ဝမ်ယိက တိုက်တွန်းထားသည်။ ယင်းအချက်ကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် အာဏာသိမ်းသည့်နေ့မှစ၍ တရုတ်အစိုးရ အစဉ်တစိုက်ပြောလာခဲ့သည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပုံမှန်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် Mr. Wang Wenbin က မြန်မာပြည်အခြေအနေနှင့် စပ်လျဉ်းပြီး “မြန်မာနိုင်ငံ ဘက်အသီးသီးမှ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ဥပဒေမူဘောင်အတွင်း၌ သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို ကောင်းမွန်စွာဖြေရှင်း၍ နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေးတည်ငြိမ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန် မျှော်လင့်ကြောင်း” ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရုတ်သံရုံး၏ Facebook စာမျက်နှာတွင် ထိုနေ့က ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဤအချက်ကို တရုတ်ခေါင်းဆောင်များ ယနေ့အထိ စွဲစွဲမြဲမြဲပြောလာခဲ့ခြင်းက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော မြန်မာ့ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ထားကြောင်း ပြသနေသည်။ သို့ဆိုလျှင် မင်းအောင်လှိုင်သည် ခြေ/ဥကို ချိုးဖောက်ပြီး အာဏာသိမ်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည် ဟူသော အခြေခံပေါ်က မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရန် တရုတ်အစိုးရက တိုက်တွန်းနေခြင်းလား၊ သို့မဟုတ် မင်းအောင်လှိုင်ပြောသကဲ့သို့ “အာဏာသိမ်းခြင်း” မဟုတ်၊ ခြေ/ဥနှင့်အညီ “အာဏာထိန်းခြင်း” ဖြစ်သည် ဟူသော အခြေခံပေါ်က တိုက်တွန်းနေခြင်းလား မရှင်းလင်းပါ။
ဝမ်ယိကိုယ်တိုင် ထိုအဆိုပြုချက်နောက်ကွယ်က ရည်ရွယ်ချက်အမှန်ကို သိရှိမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ယခုလို မရှင်းလင်းသော အဆိုပြုချက်သည်ပင် မြန်မာ့အရေး ကြားဝင်ဖြေရှင်းပေးလိုသော တရုတ်၏ ပြဿနာအဖြစ် လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။ သို့သော် မျှော်လင့်ချက် (၂) ကို ဆန်းစစ်လေ့လာသည့်အခါ ဝမ်ယိ၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ပို၍ရှင်းလင်းစွာ မြင်လာရသည်။
မျှော်လင့်ချက် (၂) – ဝမ်ယိက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ပြန်လည်စတင်ပြီး၊ တိုင်းပြည်အာဏာကို ပြည်သူများထံ ပြန်လည်အပ်နှင်းရေး မျှော်မှန်းချက် အကောင်အထည်ဖော်ရန် အဆိုပြုထားသည်။ ရုတ်တရက်ကြည့်လျှင် ထိုအချက်သည် အငြင်းပွားစရာမရှိဟု ထင်ရသော်လည်း၊ ဆန်းစစ်လေ့လာသည့်အခါ အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရှိရသည်။
“တိုင်းပြည်အာဏာကို ပြည်သူများထံ ပြန်လည်အပ်နှင်းရေး မျှော်မှန်းချက်” ဟု ဆိုထားရာ မည်သူက ထိုကဲ့သို့ မျှော်မှန်းချက် ရှိထားသနည်းဟု ဆန်းစစ်သည့်အခါ လက်ရှိအာဏာရယူထားသူ စစ်ကောင်စီမှလွဲ၍ အခြားမရှိပါ။ ထပ်မံဆန်းစစ်ကြည့်ရာတွင် ပြည်သူများထံ ပြန်လည်အပ်နှင်းသည့် နည်းလမ်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲနည်းလမ်း တစ်ခုတည်းရှိပြီး၊ စစ်ကောင်စီက ကျင်းပရန် စီစဉ်နေသော ၂၀၂၃ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အဆိုပြုနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အဆိုပြုခြင်း မဟုတ်ကြောင်း ပေါ်လွင်လာသည်။
မျှော်လင့်ချက် (၃) – ဝမ်ယိက အာဆီယံ တူညီဆန္ဒ ၅ ရပ်ကို ထောက်ခံကြောင်း ထပ်မံအတည်ပြုသော်လည်း၊ “ပြည်တွင်းရေး ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု မရှိရေးနှင့် နှောင့်ယှက်မှုများကို ဖယ်ရှားရန်” အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်ကို သံတမန်နည်းဖြင့် သတိပေးစကား ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ဝမ်ယိ၏ “ပြည်တွင်းရေးဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုမရှိရေး” ဆိုသည်မှာ အာဆီယံထိပ်သီးခေါင်းဆောင်များအစည်းအဝေး၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအစည်းအဝေးနှင့် တရုတ်အပါအဝင် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် ပြုလုပ်သော အစည်းအဝေးများတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို နိုင်ငံရေးနှင့် မသက်ဆိုင်သော ကိုယ်စားလှယ် (Non-political Representative) သာ တက်ရောက်ခွင့်ပြုမည်ဆိုသည့် အာဆီယံ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းရေးကို အာဆီယံက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုအဖြစ် ဝေဖန်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။
ထို့ပြင် ဝမ်ယိ၏ “နှောက်ယှက်မှုများကိုဖယ်ရှားရန်” ဆိုသည်မှာ စစ်တပ်၏ အပြစ်မဲ့ပြည်သူများကို နေ့စဉ်သတ်ဖြတ်နေပြီး၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သော ရာဇဝတ်မှုများကို တကမ္ဘာလုံးက အထောက်အထားများစွာဖြင့် တွေ့မြင်နေရ၍ အနောက်နိုင်ငံများက အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ၊ သံတမန်ရေး ဖိအားပေးမှုများ ပြုလုပ်နေသလို၊ အာဆီယံကို စစ်ကောင်စီအား ဖိအားပေးရန် တိုက်တွန်းကြသည်။ ထို့အချက်ကို ဝမ်ယိက အနှောင့်အယှက်များအဖြစ် ရည်ညွှန်းပြီး အနောက်နိုင်ငံများ၏ အာဆီယံအပေါ် လွှမ်းမိုးမှုကို ဖယ်ရှားရန် ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။
ခြုံငုံဆန်းစစ်လေ့လာချက်အရ အာဆီယံ ၁၀ နိုင်ငံထဲမှ မဲခေါင်ဒေသ ကုန်းတွင်းပိုင်းနိုင်ငံများဖြစ်သော ကမ္ဗောဒီးယား၊ လာအို၊ မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်တို့က တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းထားသော လန်ချန်း-မဲခေါင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး (Lancang – Mekong Cooperation) မျက်နှာစာကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက ထိရောက်စွာ အသုံးချပြီး၊ စစ်ကောင်စီကို အသိအမှတ်ပြုကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ ထိုအပြင် အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌ ကမ္ဗောဒီးယား နိုင်ငံသည် တရုတ်နှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးရှိသည်ကို အသုံးချပြီး၊ စစ်ကောင်စီ၏ နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းအတိုင်း ၂၀၂၃ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှတစ်ဆင့် ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ပြန်လည်စတင်ရန် ဝမ်ယိက Mr. Prak Sokhonn ကို စည်းရုံးနားချခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အာဆီယံကို တည်ထောင်ခဲ့သော နိုင်ငံများဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်းနိုင်ငံများဖြစ်သော မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ စင်္ကာပူ၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဘရူနိုင်းနိုင်ငံတို့က အာဆီယံအသင်းကြီး၏ မြန်မာ့အရေး ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် ခိုင်မာ ပြတ်သားစွာ ရပ်တည်နေကြပြီး၊ ယနေ့အချိန်ထိ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝဏ္ဏမောင်လွင်ကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို အကြောင်းပြပြီး ဆက်ဆံခြင်းမပြုလုပ်ကြပါ။
ထိုနိုင်ငံများသည် အာဆီယံအသင်းကြီး၏ ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အသင်း၏ ထိပ်သီးခေါင်းဆောင်များ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အသင်းဝင် တစ်နိုင်ငံချင်းစီကလည်း လေးစားတန်ဖိုးထား လိုက်နာရန် တာဝန်ရှိကြောင်း လက်တွေ့ပြသလျက်ရှိသည်။
ထို့အတူ အသင်း၏ဆုံးဖြတ်ချက်ကို တစ်နိုင်ငံချင်းဆက်ဆံရေးတွင် လိုက်နာရန်မလိုဆိုသည့် မဲခေါင်နိုင်ငံများနှင့် နိုင်ငံရေးစံတန်ဖိုးများ မတူညီကြောင်းကိုလည်း ပုဂံတွင် ကျင်းပခဲ့သော လန်ချန်း-မဲခေါင် အစည်းအဝေးက အထင်အရှားပြသခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရန် မျှော်လင့်ချက် ၃ ရပ်သည် အမှန်အားဖြင့် အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးက စည်းလုံးညီညွတ်စွာဖြင့် အာဆီယံချာတာ၏ အသက်ဝိညာဉ်ကို ဖျက်ဆီးနေသော မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကို အရေးယူရန် ကြိုးပမ်းမှုများနှင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ ဆန္ဒအတိုင်း ရပ်တည်၍ မြန်မာ့အရေး ကြိုးပမ်းဖြေရှင်းနေခြင်းကို အားနည်းပြိုကွဲလာစေရန် ကြိုးပမ်းခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း ဆန်းစစ်လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာအရေး တရုတ်တို့၏ ရပ်တည်တုံ့ပြန်မှု ရက်စွဲမှတ်တမ်း
ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ – မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းသည့် နေ့မှာပင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် Mr. Wang Wenbin က “မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့်ကိစ္စရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ မိမိတို့ သတိပြုမိကြောင်း၊ အခြေအနေအား ပိုမိုသိရှိ နားလည်နိုင်ရန် ဆက်လက်၍ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ချစ်ကြည် ရင်းနှီးသော အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံဘက်အသီးသီးမှ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ဥပဒေမူဘောင်အတွင်း၌ သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို ကောင်းမွန်စွာဖြေရှင်း၍ နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေးတည်ငြိမ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန် မျှော်လင့်ကြောင်း” ပြောဆိုခဲ့သည်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်နေ့ – ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ၌ မြန်မာ့အရေး ဆွေးနွေးသည့်အခါ “အာဏာသိမ်းမှု” ဆိုသည့် ဝေါဟာရအပေါ် အငြင်းအခုံဖြစ်ခဲ့ကြောင်း သတင်းများထွက်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံး မြန်မာ့အရေးတွင် လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်အားလုံး တညီတညွတ်တည်းရှိကြောင်းပြသရေးကို ဦးစားပေးလျက် ထိုအသုံးအနှုန်းအစား “စစ်တပ်က မြန်မာနိုင်ငံတွင် အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာခြင်း” ဟု သုံးနှုန်းပြီး သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အမှတ် SC/14430 ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။
လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက် SC/14430 သည် ကုလသမဂ္ဂစနစ်အတွင်း စီရင်ထုံးတစ်ခု ဖြစ်သွားခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ထုတ်ပြန်ချက်များအားလုံးတွင် “အာဏာသိမ်းမှု” ဆိုသည့် အသုံးအနှုန်းကို ရှောင်ရှားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် မြန်မာ့အရေးက “အစိုးရအဖွဲ့အပြောင်းအလဲ” (Cabinet Reshuffle) သာဖြစ်ပြီး၊ ယင်းကိစ္စသည် ပြည်တွင်းရေးသာဖြစ်သည်ဟု တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့က ထိုအစည်းအဝေးအတွင်း ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂသံတမန်အဝန်းအဝိုင်းအတွင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့ – မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်နိုင်ငံသံအမတ်ကြီး Mr. Chen Hai က ရန်ကုန်မြို့ရှိ ပြည်တွင်းသတင်းမီဒီယာများကို တွေ့ဆုံစဉ် ထည့်သွင်းပြောကြားသွားခဲ့သည်။ အင်တာဗျူးတွင် Mr. Chen Hai က “ယခုအကြိမ် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်တာနဲ့ စပ်လျဉ်းပြီး ကျွန်တော်တို့ ကြိုတင်သိရှိထားခြင်း မရှိပါဘူး … အခုလိုအခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်လာတာကိုလည်း တရုတ်နိုင်ငံက လုံးဝ မမြင်တွေ့လိုပါဘူး” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
တရုတ်သံအမတ်တစ်ဦးက ပြည်တွင်းသတင်းမီဒီယာများကို အင်တာဗျူးပေးခဲလှပြီး၊ ထိုကာလအတွင်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် အထင်အမြင်လွဲမှားသော သတင်းများကို ဖြေရှင်းရန် Mr. Chen Hai အဓိက ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ မင်းအောင်လှိုင်၏ လုပ်ရပ်ကို အာဏာသိမ်းခြင်းဟု တရုတ်အစိုးရထဲက မည်သူမျှ မပြောဆိုသကဲ့သို့၊ ရန်ကုန်မြို့တွင် ရှိနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံက ဖြစ်ပျက်သမျှကို မျက်ဝါးထင်ထင်တွေ့နေရသော သံအမတ်ကြီး Mr. Chen Hai လည်း ရေငုံနှုတ်ပိတ်ထားသည်။
မတ်လ ၇ ရက်နေ့ – (၁၃) ကြိမ်မြောက် တရုတ်အမျိုးသားပြည်သူ့ကွန်ဂရက် စတုတ္ထအကြိမ်အစည်းအဝေး သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိသည် မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရန် အဆိုပြုချက် ၃ ရပ်ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဆိုပြုချက် ၃ ရပ်သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတစ်ခု၏ အစောဆုံးတုံ့ပြန်ချက်ဖြစ်ပြီး၊ ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့မှ ပေါ်ပေါက်လာသော အာဆီယံ၏ တူညီဆန္ဒ ၅ ချက်ထက်ပင် ပို၍စောသည်။
မတ်လ ၁၀ ရက်နေ့ – စစ်တပ်က ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြပြည်သူများကို ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းမှုများ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပြုလုပ်လာချိန် ကုလသမဂ္ဂလုံခြံရေးကောင်စီတွင် ဒုတိယအကြိမ် မြန်မာ့အရေး ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး၊ ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၏ ကြေညာချက် S/PRST/2021/5 ကို ထပ်မံထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဤတစ်ကြိမ်တွင် “ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြသူများကို အကြမ်းဖက်ခြင်းအား အပြင်းအထန် ရှုတ်ချကြောင်း” မှလွဲလျှင် ကျန်အချက်များမှာ ယခင်သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အတိုင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၏ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်နိုင်ရေး တရုတ်၊ ရုရှားတို့၏ သဘောတူညီမှုရရှိရန် အကြမ်းဖက်နေသူမှာ “စစ်တပ်” ဟုပင် ဖော်ပြနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။
မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ – လုံခြုံရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၏ မတ်လ ၁၀ ရက်နေ့ ကြေညာချက်ကို ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရုတ်သံရုံး၏ Facebook စာမျက်နှာတွင် မြန်မာဘာသာပြန်ဆိုပြီး ဖော်ပြပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်နေ့ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်ကိုလည်း နောက်ရက်များတွင် မြန်မာဘာသာပြန်ဆိုပြီး ဖော်ပြပေးခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က သံရုံးပတ်ပတ်လည်တွင် ဆန္ဒပြပြည်သူများက တရုတ်အစိုးရကို စစ်ကောင်စီအား မထောက်ခံရန်နှင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ဆန္ဒကို လေးစားရန် ဆန္ဒပြနေချိန် ဖြစ်သည်။ ထိုအခြေအနေတွင် မြန်မာပြည်သူများ၏ တရုတ်အစိုးရအပေါ် တင်းမာမှုများ လျှော့ချရန် လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြန်မာပြည်သူများ သိရှိစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့ – အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဂျကာတာမြို့တော်ရှိ အာဆီယံအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးတွင် အထူးအစည်းအဝေးကျင်းပပြီး မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းရန် တူညီဆန္ဒ ၅ ရပ် ထုတ်ပြန်ခဲ့မှုအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံက ကြိုဆိုကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ Mr. Wang Wenbin က ပြောဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းက “တရုတ်ဘက်က အာဆီယံနဲ့အတူ ရင်းနှီးစွာချိတ်ဆက်ပြီး အာဆီယံရဲ့ ကြားဝင် စေ့စပ်တဲ့ ကြိုးပမ်းမှုကို ထောက်ခံအားပေးကာ မိမိ၏နည်းလမ်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဘက်အသီးသီး လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်၍ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေ ဆောလျင်စွာ “အဆင်ပြေချောမွေ့ စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း (Soft Landing)” ကို တွန်းအားပေးဖော်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။ တရုတ်တို့၏ Soft Landing ဆိုသည်မှာ အာဏာလက်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ နိုင်ငံရေးလမ်းပြမြေပုံကို နိုင်ငံတကာက လက်ခံလာစေရန် ကူညီခြင်းသည်သာ မြန်မာ့အရေးကို ဆောလျင်စွာ ဖြေရှင်းခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့ – တရုတ်-အာဆီယံ ဆွေးနွေးဖက်ဆက်ဆံရေး နှစ် ၃၀ ပြည့်အထိမ်းအမှတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအထူးအစည်းအဝေးတွင် မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေနှင့် စပ်လျဉ်း၍ တရုတ်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒရပ်တည်ချက်ကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ရန်ကုန်တရုတ်သံရုံး၏ Facebook စာမျက်နှာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဝမ်ယိက “မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်နေကြောင်း…နိုင်ငံအသီးသီးအား ‘ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ်စာတမ်း’ ရည်ရွယ်ချက်နှင့် မူဝါဒများကို လိုက်နာရန် အတူတကွတိုက်တွန်းပြီး တစ်ဖက်သတ်ကန့်သတ်အရေးယူမှုနှင့် မသင့်လျော်သည့် ကြားဝင်မှုများ မဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း” အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကို ပြောဆိုခဲ့သည်။
ထိုနေ့တွင် ဆန္ဒပြပြည်သူများ၏ ဦးခေါင်းကို ချိန်ရွယ်ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်မှုများအပါအဝင် စစ်တပ်က အပြစ်မဲ့ပြည်သူ (၈၅၇) ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် စစ်တပ်၏ လွန်စွာရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှ လူသိရှင်ကြား ဝေဖန်ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိသည်ကို တွေ့ရပြီး၊ စစ်ခေါင်းဆောင်များအပေါ် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်နှင့် ဥရောပသမဂ္ဂတို့က ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို ဆန့်ကျင်ရန်ကိုသာ အာဆီယံနိုင်ငံများကို လူသိရှင်ကြား ပြောကြား စည်းရုံးခဲ့သည်။
(လွတ်လပ်သည့် မီဒီယာအဖြစ် ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ရေး သင်တို့အကူအညီလိုအပ်နေပါသည်။ ဤနေရာတွင် https://www.userroll.com/site/register/m1f6pen နှိပ်၍ လှူဒါန်းနိုင်ပါသည်။)