ဆောင်းပါးရွေးကောက်ပွဲ

အစိုးရသစ်ဖွဲ့ချိန်တွင် ပေါ်လာသည့် တပ်နှင့် ပြည်ခိုင်ဖြိုး၏ ရွေးကောက်ပွဲစောဒကများ

အာဏာရ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) က ရွေးကောက်ပွဲကို အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိထားသဖြင့် အစိုးရသစ်တစ်ရပ်ကို ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းတော့မည့် အချိန်တွင် ထိုရွေးကောက်ပွဲတွင် တရားမဲ့ပြုကျင့်မှု၊ မဲမသမာမှု၊  မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုများ ရှိနေသည်ဟူသော ထောက်ပြဝေဖန်မှုများ ဆက်တိုက်ထွက်ပေါ်လာသည်။

ထိုသို့ ထောက်ပြနေသည်မှာ အဓိကအတိုက်အခံပါတီဖြစ်သော ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (USDP) နှင့် တပ်မတော်တို့ ဖြစ်သည်။  

မဲစာရင်းမပြည့်စုံမှု၊ မှားယွင်းမှုပြဿနာများ ကင်းဝေးရေးအတွက် မဲစာရင်းပြုစုရာတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော စနစ်တစ်ရပ် ဖော်ဆောင်ရေးအတွက် ကော်မရှင်ကို တိုက်တွန်းမည်ဟုဆိုသည့် ရန်ကုန်အခြေစိုက် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့၏ ဒါရိုက်တာ ဒေါ်ခင်လေးငယ်ကမူ ရွေးကောက်ပွဲသည် ပြည့်စုံကောင်းမွန်လှသည်မဟုတ်သော်လည်း ထောက်ပြဝေဖန်နေကြသည့် မသမာမှုမျိုးကို မတွေ့ခဲ့ရဟု Myanmar Now ကို ပြောသည်။ 

“စွပ်စွဲနေတဲ့ ဟာတွေမှာ မဲစာရင်းမတိကျမှုဆိုတဲ့ဟာတွေက ဟုတ်ကောင်းဟုတ်နိုင်မယ်၊ ဒါပေမယ့်လည်း မဲလိမ်တယ်။ မဲခိုးတယ်ဆိုတဲ့ အဆင့်အထိကတော့ ကျွန်မတို့ကတော့ လက်မခံပါဘူး” ဟု ဒေါ်ခင်လေးငယ်က မှတ်ချက်ပြုသည်။

ဖန်တီးအိမ်ကဲ့သို့ပင် ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ၊ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများကလည်း ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ရွေးကောက်ပွဲကို ကြီးမှူးကျင်းပပေးခဲ့သည့် ကော်မရှင်တွင် အားနည်းချက်များနှင့် စီမံခန့်ခွဲမှုပိုင်း လိုအပ်ချက်များရှိနေဆဲဖြစ်သော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်တစ်ရပ်လုံးကို ခြုံငုံ၍ တရားမျှတမှု၊ သမာသမတ်ကျမှုမရှိကြောင်း စွပ်စွဲရန် အထောက်အထား အခိုင်အမာမတွေ့ရဟု သုံးသပ်ကြသည်။

ဝေဖန်ထောက်ပြနေခြင်းမှာ ရွည်ရွယ်ချက်တစ်ခုအတွက် ဖိအားပေးသည့်သဘော ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆနေသူတချို့လည်း ရှိနေပြီး အာဏာရပါတီကမူ ဥပဒေအတိုင်းသာ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ဆိုသည်။

မဲစာရင်းအမှား

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်တွင် မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုများက ဒီမိုကရေစီအသွင်းကူးပြောင်းမှုနှင့်အတူ ယနေ့အချိန်အထိ တွဲပါနေသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ လွတ်လပ်၍တရားမျှတမှုရှိသည့် ရွေးကောက်ပွဲအဖြစ် တပ်မတော်အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာတွင်ပါ မှတ်ကျောက်တင်ခဲ့သည့် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း မဲစာရင်းအမှားအယွင်းများက ရှိခဲ့သည်သာပင်။

အငြိမ်းစား စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း ဦးတင်အေး ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဦးဆောင်ခဲ့သည့် အဆိုပါရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်၏ ၂၀၁၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်စွဲတပ် ထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်၌ “မဲစာရင်းကပ်ချိန်တွင် မှားနေသော မဲစာရင်းအား ပြစ်တင်ဝေဖန်ပြီး မဲဆန္ဒရှင်အား မဲစာရင်းမှန်ကန်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် နိုင်ငံရေးပါတီများမှ ပြောဆိုစည်းရုံးမှု မရှိခဲ့သဖြင့် မှန်ကန်သော မဲစာရင်းဖြစ်ပေါ်မလာပါ” ဟု ပါရှိသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အသုံးပြုနေသည့် မဲစာရင်းစနစ်မှာ UEC သည် အစိုးရဌာနတစ်ရပ်ဖြစ်သော အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနက ပေးပို့လာသည့် အချက်အလက်များပေါ် အခြေခံ၍ မဲစာရင်းဖွဲ့ကာ မဲဆန္ဒရှင်များက စစ်ဆေးစေလျက် လိုအပ်ပါက ပြန်လည်ပြင်ဆင်စေသည့်နည်း ဖြစ်သည်။

မဲစာရင်းမှန်ရေးအတွက် မဲဆန္ဒရှင်တို့၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လိုအပ်သည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်း၊ ကြည့်မြင်တိုင်မြို့နယ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းဆွေက ဆိုသည်။

“မှန်တယ်မှားတယ်က မဲဆန္ဒရှင်က ဆုံးဖြတ်မှ သိရတာ၊ သက္ကရာဇ်မှားမယ်၊ အဖေနာမည်မှားမယ်၊ မှားတာက မှားမှာပဲ။ မဲစားရင်းဆိုတာ မှားမှာပဲ၊ မှားရင်ပြင်မယ်။ လာမကြည့်တဲ့သူတွေကတော့ မှားချင်မှားမယ်၊ မှန်ချင်မှန်မယ်၊ အဲဒီအပေါ်မှာ ကျွန်တော်တို့က မဆုံးဖြတ်နိုင်ဘူး” ဟု ဦးသိန်းဆွေက ပြောသည်။

ရွေးကောက်ပွဲတစ်ရပ် တရားမျှတမှုရှိမရှိ၊ သမာသမတ်ကျမကျကို လေ့လာရန်မှာ အချက်အလက်များစွာ လိုအပ်သလို ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ လိုအပ်ချက်များကို အပြုသဘောဆောင်၍ ဝေဖန်အကြံပြုရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သော New Myanmar Foundation ၏ ဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြနန္ဒာသင်းက ဆိုသည်။

“အချို့သောနေရာတွေမှာ မဲနှစ်ကြိမ်လာပေးတာတို့၊ မဲစာရင်းကျန်ခဲ့တာတို့ အဲဒီလိုအခြေအနေမျိုးတွေ တချို့ အနည်းငယ်ရှိခဲ့တယ်ဆိုပေမယ့် ဒီရွေးကောက်ပွဲကြီးရဲ့ ရလဒ်ကြီးပေါ့နော်၊ အဖြေကြီးတစ်ခုလုံးကို ပြောင်းလဲသွားနိုင်တဲ့အခြေအနေမျိုးကိုတော့ မတွေ့ရဘူး” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

မဲမသမာမှု စွပ်စွဲချက်

တစ်ပြိုင်နက်တည်းမှာပင် တပ်မတော်ကလည်း မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုကို ဆက်တိုက်ထောက်ပြနေရာ UEC ကို ဝေဖန်နေသူတို့သည် ၎င်းတို့၏ လှုပ်ရှားမှုများတွင် တပ်မတော်အမည်ကို ဆွဲထည့်လာကြသည်။

ပြည်ခိုင်ဖြိုးသာမက ယင်း၏ မိတ်ဖက်ပါတီများအနက် အမျိုးသားနိုင်ငံရေးဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (DNP) နှင့် အခြေခံလူတန်းစားဘဝတိုးတက်မြင့်မားရေးပါတီ (YDP) စသည့်ပါတီကလည်း UEC သည် ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်ကြောင်း၊ UEC ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ တပ်မတော်ကို ထောက်ခံကြောင်းဖြင့် ထုတ်ပြန်ရှင်းလင်း၊ ဆန္ဒပြလျက်ရှိသည်။

NDP ပါတီကို စစ်ဥပဒေချုပ်ဟောင်း ဦးစိုးမောင်က ဦးဆောင်ပြီး YDP ကိုမူ ဘာသာရေးအကြောင်းပြ ဆူပူမှုကြောင့် ထောင်ဒဏ် (၁) နှစ် ကျခံဖူးသလို လက်ရှိလည်း အမှုသုံးခုဖြင့် ဝရမ်းပြေးဖြစ်နေသူ မိုက်ကယ်ကျော်မြင့်က ဦးဆောင်လျက်ရှိသည်။

မှော်ဘီမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်နေရာအတွက် ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီ (PPP) ကိုယ်စားပြု ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သူ ဦးဖေချစ်ကလည်း ဝေဖန်ထောက်ပြနေမှုများမှာ မှန်ကန်သည်ဟု ဆိုသည်။

“မဲမသမာမှုတွေ အမှန်တကယ်ရှိခဲ့တာမို့လို့ တပ်မတော်လုပ်တဲ့ဟာက တရားတယ်၊ ကြံ့ခိုင်ရေးလုပ်တဲ့ဟာက တရားတယ်” ဟု ဦးဖေချစ်က ပြောသည်။

၎င်းသည် တပ်မတော်တွင် ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးအထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးပြီး ၂၀၁၅ တွင် NLD ကိုယ်စားပြုယှဉ်ပြိုင်ကာ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ တွင် ပါတီမှ ထွက်ကာ တစ်သီးပုဂ္ဂလိကအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့သည်။

၎င်း၏ မိသားစုဝင်များနှင့် ဆွေမျိုးမိတ်သင်္ဂဟ အားလုံးပေါင်းစုလိုက်လျှင် အမာခံလူဦးရေ ၂၀ နှင့်အထက်တွင် ရှိသည်မှာ သေချာသော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲနေ့ မဲစာရင်းချုပ်လိုက်ချိန်မှာတော့ ၈ မဲသာ ရရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

စစ်ဗိုလ်ချုပ်ဟောင်းများဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားသည့် ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီနှင့် တပ်မတော်တို့ကတော့ “ရွေးကောက်ပွဲမသမာမှု”၊ “မဲလိမ်၊ မဲခိုး” အစရှိသဖြင့် စွပ်စွဲချက်အမျိုးမျိုးကို ဆက်တိုက်ပြုလုပ်နေဆဲဖြစ်သည်။ တပ်မတော်ဆိုလျှင် “မဲစာရင်းများအား စိစစ်တွေ့ရှိချက်” ဟူ၍ ထုတ်ပြန်နေသည်မှာ အကြိမ် ၃၀ ခန့် ရှိသွားပြီဖြစ်သည်။

မဲမသမာမှုပြုနိုင်သည့် မဲစာရင်းစုစုပေါင်း ၇ သန်းကျော် တွေ့ရှိထားသည်ဟု တပ်မတော်က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

၂၀၁၅ တွင် ပြည်ခိုင်ဖြိုးကိုယ်စားပြု ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်လာခဲ့သူ တပ်မတော်အရာရှိဟောင်း ဦးသောင်းအေး (ပျော်ဘွယ်) ကလည်း UEC သည် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ် အမှန်တရားပေါ်ပေါက်ရေး ဆောလျင်စွာ ရှင်းလင်းပေးသင့်သည်ဟု ဆိုသည်။

“မြန်မြန်စောစောရှင်းရင်တော့ ပိုသံသယကင်းတာပေါ့ဗျာ၊ အချိန်ကြာလာရင်တော့ အဲဒီရှင်းမယ့်အဖွဲ့ကိုပါ သံသယပြန်ရှိနိုင်တယ်လေ” ဟု ဦးသောင်းအေးက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် UEC က ကန့်ကွက်လွှာစုစုပေါင်း ၂၈၇ မှု လက်ခံရရှိထားပြီး ယင်းတို့အနက် ၂၆၅ မှုမှာ အနိုင်ရ NLD ကိုယ်စားလှယ်များကို ကန့်ကွက်သောအမှုများဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲတွင် လွှတ်တော်အသီးသီးအတွက် နိုင်ငံတစ်ဝန်း မဲဆန္ဒနယ်စုစုပေါင်း ၁,၁၁၇ နေရာရှိသည့်အနက် NLD က နေရာ ၉၂၀ နှင့် ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီက ၇၁ နေရာသာ ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နို၀င်ဘာ ၉ ရက်နေ့က တွေ့ရသော ရန်ကုန်မြို့ NLD ရုံးချုပ်ရှေ့ မြင်ကွင်း (ဓာတ်ပုံ – စိုင်းဇော်/Myanmar Now)

တပ်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်

ကော်မရှင်သည် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲကာလတွင်လည်း မဲစာရင်းမမှန်ကန်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး အရပ်ဘက်အဖွဲ့များ၊ ပါတီများ၏ အပြင်းအထန်ဝေဖန်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ဝေဖန်သူများထဲတွင် တပ်မတော်က ထိပ်ဆုံးမှ ပါဝင်လာသည်။ ကော်မရှင်ကို ထောက်ပြသည့် ထုတ်ပြန်ချက်များသည် တပ်မတော်အာဘော် ရုပ်သံ၊ သတင်းစာတို့တွင် ဦးစားပေးသတင်း၊ ရှေ့မျက်နှာဖုံးတွင် ဖော်ပြရမည့် အကြောင်းအရာ ဖြစ်လာသည်။

အခြေခံဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များအရ နိုင်ငံရေးတွင် ထဲထဲဝင်ဝင်ပတ်သက်ရန် အခွင့်အရေးရရှိထားသည့် တပ်မတော်၏ ထောက်ပြချက်များကို UEC ဆန့်ကျင်သူ၊ ကန့်ကွက်နေသူတို့က ကြိုဆိုကြသည်။

UEC သည် ကန့်ကွက်ခံရမှုများကို ဖြေရှင်းသည့်အခါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးသည့်နည်းကို သုံးသင့်သည်ဟု ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာပြည်သူ့လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (PACE) ၏ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ စိုင်းရဲကျော်စွာမြင့်က ယူဆသည်။

“အကောင်းဆုံးကတော့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေနဲ့ ဒါကို ကြေညာချက်ထုတ်ပြီး တုံ့ပြန်မယ့်အစား နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ခေါ်ပြီးတော့မှ ရှင်းလင်းကြတာမျိုး၊ ပြောကြတာမျိုး၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးတာမျိုး လုပ်ဖို့ကောင်းတယ်” ဟု စိုင်းရဲကျော်စွာမြင့်က အကြံပြုသည်။

ထိုကဲ့သို့ ရှင်းလင်းဆွေးနွေးမှုများမလုပ်ဆောင်ဘဲ နိုင်ငံတော်အဆင့်အဖွဲ့အစည်း တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက်အကြား အပြန်အလှန်ရေးသားလျှင် ပြဿနာရပ်များက ပြေလည်နိုင်မည်မဟုတ်ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားသည်။

တပ်မတော်နှင့် ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီတို့၏ UEC နှင့် အစိုးရအပေါ် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်နှင့် ဆက်စပ်၍ အပြစ်တင်၊ ဆန့်ကျင်ရှုတ်ချနေမှုများ ရှိနေသော်လည်း ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များအတိုင်းသာ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု NLD ပါတီ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါက်တာမျိုးညွန့်က မှတ်ချက်ပြုသည်။

“သူတို့ ဘာရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်တယ်ဆိုတာကတော့ သူတို့ပဲ သိပါလိမ့်မယ်၊ ဒီရွေးကောက်ပွဲကို ဥပဒေနဲ့အညီ ရိုးသားစွာယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် ဘယ်လိုစွပ်စွဲချက်မျိုးကိုမဆို ဥပဒေနဲ့အညီ ဖြေရှင်းဖို့ အဆင်သင့်ရှိပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာမျိုးညွန့်က ပြောသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ရွေးကောက်ပွဲသည် မကျင်းပမီအချိန်ကတည်းကပင် ခလုတ်တံသင်းအမျိုးမျိုးကိုလည်း နင်းဖြတ်ခဲ့ရသည်။ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်ကို နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ အာဏာရ NLD ပါတီနှင့် တပ်မတော်အကြားဝယ် အပြန်အလှန်ပြစ်တင်ဝေဖန်မှုများ၊ အပြန်အလှန်ချေပချက်များဖြင့် အခြေအနေတင်းမာခဲ့ဖူးသည်။

ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ၅ ရက်အလိုဖြစ်သည့် နိုဝင်ဘာ ၂ ရက်က တပ်မတော်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်တွင် UEC ကို ပြင်းထန်စွာပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့သလို အစိုးရတွင် တာဝန်ရှိသည်ဟုလည်း သတိပေးခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်မှာတော့ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြည်တွင်းမီဒီယာတစ်ခုနှင့် အင်တာဗျူးတွင် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အပေါ် တပ်မတော်က လက်သင့်ခံရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဒွိဟဖြစ်ဖွယ် စကားအချို့ကို ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။

နိုဝင်ဘာ ၈ ရက် ရွေးကောက်ပွဲနေ့ မနက်ခင်း မဲထည့်အပြီးမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို လက်ခံမည်ဟု ပြောခဲ့ပြန်၍ ပြည်သူများအတွက် မင်္ဂလာစကားတစ်ရပ် ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ သို့သော် ရွေးကောက်ပွဲအလွန်ကာလတွင် တပ်က ကော်မရှင်၏ လုပ်ရပ်ကို ထောက်ပြသည့် ထုတ်ပြန်ချက်များ ဆက်တိုက်ထုတ်ဝေလာသည်။ 

ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့က ရန်ကုန်မြို့လယ်၌ တပ်မတော်ကို ထောက်ခံကြောင်းနှင့် ရွေးကောက်မရှင်ကို ကန့်ကွက်ကြောင်း ကြွေးကြော်ဆန္ဒပြနေကြသူများ (ဓာတ်ပုံ – စိုင်းဇော်/Myanmar Now)

တိုင်းရင်းသားပါတီတို့၏ အမြင်

ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီး သုံးရက်မြောက်ဖြစ်သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်မှာပင် ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီက တပ်မတော်နှင့် ပူးပေါင်း၍ ရွေးကောက်ပွဲပြန်လည်ကျင်းပပေးရေးဟု တောင်းဆိုလိုက်သည်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲသည် “တရားမျှတသည့် ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခု မဖြစ်ခဲ့ခြင်းကြောင့်” အသိအမှတ်မပြုဘဲ ကန့်ကွက်ရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီက ဆိုခဲ့သည်။

ယင်းနောက် ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီသည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကြုံတွေ့ရသည့် “တရားမဲ့ပြုကျင့်မှုများ၊ မဲမသမာမှုဖြစ်စေနိုင်သော အချက်အလက်များ” နှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများကို အနယ်နယ်အရပ်ရပ်တွင် အကြိမ်ကြိမ်ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။  

ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၁၇၄ ဦးက ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သို့ တရားမဲ့ပြုကျင့်မှုခံရကြောင်းဖြင့် ကန့်ကွက်လွှာတင်သွင်းခဲ့ကြကြောင်း ပါတီပြောခွင့်ရ ဒေါက်တာနန္ဒာလှမြင့်က ဇန်နဝါရီ ၁၉ တွင် ပြောကြားသည်။

“အကြောင်းမဲ့တော့ မလုပ်ပါဘူးခင်ဗျာ၊ ခုနကလို မဖြစ်နိုင်ပါဘူးဆိုတာလောက်လေးနဲ့ ကျွန်တော်တို့ မလုပ်ပါဘူး၊ ကျွန်တော်တို့ဟာ နိုင်ငံရေး institution (အဖွဲ့အစည်း) တစ်ရပ်ဖြစ်တယ်၊ ကျွန်တော်တို့မှာ အကြောင်းရှိလို့ လုပ်တာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲမှုများကို အကဲခတ်လေ့လာနေသူများအဖို့မှာတော့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်အပေါ် တပ်မတော်ရပ်တည်ချက်၊ ဆောင်ရွက်ချက်များ၏ လားရာကို ခန့်မှန်းချက်များ ကွဲလွဲနေကြသော်လည်း ယင်းအခြေအနေအား စိုးရိမ်ပူပန်မှုကတော့ ရှိကြသည်သာပင်။

တပ်မတော်အနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို အကြိမ်ကြိမ်ထောက်ပြ၍ ပြောဆိုနေမှုများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းရှိ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို ဝင်ရိုးစွန်းနှစ်ဖက်သဖွယ်ဖြစ်စေပြီး ထိပ်တိုက်တွေ့စေနိုင်သည်ဟု ရန်ကုန်သတင်းစာပညာကျောင်း၏ တည်ထောင်သူ ဦးရဲနိုင်မိုးက ဆိုသည်။

“ဒါက အပြုသဘောဆောင်ပြီးတော့ အားလုံးပါဝင်လို့ရတဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို ပျက်ယွင်းစေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အတိုချုပ်ပြောရရင်တော့ အမုန်းပိုပွားစေတဲ့ နိုင်ငံရေးကို ပိုဖြစ်စေတာပါပဲ” ဟု ဝါရင့်သတင်းစာဆရာတစ်ဦးလည်းဖြစ်သည့် ဦးရဲနိုင်မိုးက ပြောသည်။

မဟာဗျူဟာနှင့် မူဝါဒလေ့လာရေးအဖွဲ့ (ISP-Myanmar) ၏ ဒါရိုက်တာ ဦးအောင်သူငြိမ်းကတော့ လက်ရှိ တင်းမာနေသည့်အခြေအနေကြောင့် “လွှတ်တော်စတင်ပြီး သိပ်မကြာဘူး သမ္မတတို့၊ ဒုသမ္မတတို့ ရွေးကောက်တင်မြှောက်တဲ့ အဆင့်တွေမှာ အဖုအထစ်တွေ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်” ဟု ဆိုသည်။

တိုင်းရင်းသားပါတီများဖြစ်သည့် ချင်းအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (CNLD)၊ ကချင်ပြည်နယ်ပြည်သူ့ပါတီ (KSPP)၊ ကယားပြည်နယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (KySDP) တို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲတွင် နေရာအနည်းအကျဉ်းတွင် အငြင်းပွားဖွယ်ရာအခြေအနေအချို့ ရှိခဲ့သော်လည်း ကန့်ကွက်လွှာတင်သွင်းခြင်း မရှိခဲ့ကြောင်း Myanmar Now ကို ပြောသည်။

ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်နှင့် လွှတ်တော်ခေါ်ယူမှုတို့ကို တစ်ပိုင်းတစ်ကဏ္ဍစီ ရှုမြင်ထားကြပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် ရွေးကောက်ပွဲစနစ်ပေါ်ထွန်းလာစေရေးအတွက်လည်း အပြုသဘောဆောင်သော ဝေဖန်အကြံပြုခြင်း၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်သွားလိုသော ဆန္ဒရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားကြသည်။

လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲများအတွက် ရွေးကောက်ပွဲနည်းဥပဒေများမှသည် ရွေးကောက်ပွဲအခြေအနေတစ်ရပ်လုံးကိုလည်း ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်သွားရမည်ဟု KSPP ပါတီ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ကွမ်ဂေါင်အောင်ခမ်းက ပြောသည်။

သို့ရာတွင် ရွေးကောက်ပွဲအဖြေအပေါ် မနှစ်သက်ရုံမျှဖြင့် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်နေမှုများက မဖြစ်သင့်သည့် အခြေအနေများ ဖြစ်လာနိုင်ပြီး “ကျွန်တော်တို့လည်း ဒီ ၁၉၈၈ နောက်ပိုင်းမှာ အခုမှ စကားပြောလို့ရတဲ့ အခြေအနေမျိုးဖြစ်တယ်။ နောက်ကိုဆုတ်သွားမယ့်ဟာမျိုးလည်း မလိုလားဘူး” ဟု ၎င်းက ဖွင့်ဟသည်။

ဤအတောအတွင်း ရွေးကောက်ခံအမတ်များ၊ တပ်မတော်က စေလွှတ်သည့် စစ်အရာရှိကြီးများက ပြန်လည်အစပြုမည့် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တက်ရောက်ရန် နေပြည်တော်သို့ ရောက်နေကြပြီဖြစ်သည်။

NLD အမတ်များ အင်အားများသည့် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က သမ္မတသစ်၊ ဒုသမ္မတသစ်များကို ရွေးချယ်ကြတော့မည် ဖြစ်သည်။ 

NLD သည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရဖော်ဆောင်မည်ဟု မကြာသေးမီက ကြေညာပြီး တိုင်းရင်းသားပါတီတချို့ကို တွေ့ဆုံခဲ့ရာ ထိုအထဲတွင် လွှတ်တော်နေရာ ၄၂ နေရာအား အနိုင်ရရှိထားသည့် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD)  လည်း ပါဝင်သည်။  

တပ်မတော်နှင့် ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီတို့၏ ရွေးကောက်ပွဲကာလနောက်ပိုင်း ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ကန့်ကွက်ချက်များသည် NLD ပါတီ၏ အစီအစဉ်နှင့်လည်း ဆက်စပ်နေဖွယ်ရှိသည်ဟု SNLD ပြောခွင့်ရ စိုင်းလိတ်က သုံးသပ်သည်။

“အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရဖော်ဆောင်တဲ့အခါမှာ USDP ကိုလည်းပဲ လက်တွဲပြီးတော့မှ ပါဝင်စေချင်တဲ့ အခင်းအကျင်းသစ်ကို သွယ်ဝိုက်တဲ့နည်းနဲ့ ဖိအားပေးတယ်လို့ပဲ ကျွန်တော်ကတော့မြင်ပါတယ်ခင်ဗျာ” ဟု စိုင်းလိတ်က မှတ်ချက်ပြုလိုက်သည်။

Show More

Related Articles

Back to top button