ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဆိုး ကိုဗစ်နိုင်တင်းကပ်ရောဂါကာလကြီးမှာ မဖြစ်ဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်းပြီး စီမံကျင်းပရတဲ့ ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာ့သမိုင်းမှာ ထူးခြားစွာ ပြောစမှတ်အဖြစ် ကျန်ရစ်ခဲ့မယ့် ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုဖြစ်မှာတော့ အသေအချာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကနဦးက ကပ်ရောဂါဘေးဆိုးကြောင့် ပြည်သူတွေကို ငဲ့ညှာပြီး ရွေးကောက်ပွဲကို ရွှေ့ဆိုင်းဖို့ သဘောထားပေးကြတဲ့ ပါတီတွေရှိကြပေမယ့် အစိုးရနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဖြစ်အောင်လုပ်မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ပြီးဖြစ်တာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်တဲ့အထိ မစွန့်စားကြတော့ဘဲ မိမိပါတီအောင်နိုင်ရေးကိုသာ ပြန်ပြီးအာရုံစိုက်လာကြတာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒါကြောင့် ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးဟာ များစွာသော ဝေဖန်ချက်၊ ထင်မြင်ချက်တွေကြားမှာပဲ ကြိုတင်ကြေညာထားတဲ့အတိုင်း နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပပြုလုပ်ဖို့ သေချာနေပြီလို့ပဲ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေဟာ ဘယ်လိုဖြစ်လာနိုင်သလဲ အထူးသဖြင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်နေသူများက ပြောနေသလို တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ လက်ရှိအာဏာရပါတီ NLD အနေနဲ့ ပွဲကျပ်တွေ ကြုံတွေ့ရမလား၊ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့နိုင်ငံရေး တစ်ခေတ်ဆန်းပြီလား၊ အာဏာရပါတီ NLD အနေနဲ့ အာဏာကို ဆက်လက်ဆုပ်ကိုင်နိုင်ရေး အခက်အခဲတွေ ဘယ်၍ဘယ်မျှ ကြုံတွေ့ရနိုင်သလဲ စသဖြင့် သုံးသပ်ဝေဖန်ဖို့ အကြောင်းရှိလာပြန်ပါတယ်။ ဒီကနေ့ နိုင်ငံရေးဇာတ်ခုံပေါ်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးအားပြိုင်မှုတွေ၊ NLD အစိုးရအပေါ် အားမလိုအားမရဖြစ်စေတဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးပြဿနာတွေ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တိုင်းရင်းသားအရေး ပြဿနာတွေကို အကြောင်းပြုပြီး အာဏာရပါတီ NLD ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရရှိနိုင်မှု အလားအလာနဲ့ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေအပေါ် အမျိုးမျိုးသုံးသပ်ရှုမြင်မှုတွေရှိသော်လည်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ မြေပြင်ရလဒ် အနေအထားတွေအပေါ်မှာ အချက်အလက်အခြေပြု ဝေဖန်သုံးသပ်မှုတွေလုပ်ဖို့လည်း လိုအပ်တယ်လို့ ယူဆမိတာကြောင့် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာကြည့်ရင်း ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ အလားအလာတွေ၊ အရေးပါတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို အခုလို သုံးသပ်ရေးသားလိုက်ပါတယ်။
အခုလို ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို အခြေပြုကိုးကားတဲ့အခါမှာ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်သူ ပါတီတစ်ရပ်အနေနဲ့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခြင်း၊ မဖွဲ့နိုင်ခြင်းဆိုတဲ့ အဓိကအောင်နိုင်ခြင်းရလဒ်အဖြေကို ထုတ်ပေးမယ့် အမျိုးသားလွှတ်တော်နဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဆိုင်ရာရွေးကောက်ပွဲတွေရဲ့ အချက်အလက်တွေကိုသာ အဓိကအသုံးပြုပြီး ဝေဖန်ထောက်ပြသွားမှာဖြစ်ကြောင်း ဦးစွာရှင်းလင်းလိုပါတယ် ။
အဓိကအပြောများနေတဲ့ ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲတွေကနေ စလိုက်ချင်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးဟောကိန်းတွေအရ အခုလာမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ကြရာမှာ အာဏာရပါတီ NLD အနေနဲ့ တိုင်းရင်းသားအများစုနေထိုင်ရာ ပြည်နယ်တွေမှာ ထူးခြားစွာ ခဲရာခဲဆစ်ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်သလို အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။ ဒီဟောကိန်းရဲ့ အခြေခံတွက်ချက်မှုတွေကတော့ NLD ပါတီ အနိုင်ရထားတဲ့ ၅ နှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော အုပ်ချုပ်ရေးပြဿနာအချို့နဲ့ လွှတ်တော်တွင်းဆုံးဖြတ်ချက်အချို့မှာ အာဏာရပါတီ NLD က တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ ဒေသခံတွေရဲ့ ဆန္ဒနဲ့ သဘောထားတွေကို လျစ်လျူရှုခဲ့တာတွေကြောင့် ပြည်နယ်အချို့က တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ ပေါင်းစည်းပြီး ဒေသတွင်းရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ NLD ကို အနိုင်ယူပြတဲ့နည်းနဲ့ နိုင်ငံရေးမကျေနပ်ချက်ကိုရော ဒေသတွင်းသြဇာကြီးမားမှုကိုပါ ချိန်ထိုးပြသဖို့ ကြိုးစားအားထုတ်လာတဲ့ အနေအထားအပေါ်မှာ အခြေခံထားပါတယ်။ ဒီဟောကိန်းရဲ့ မီးမောင်းထိုးပြရာ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်နဲ့ နိုင်ငံရေးအလားအလာကတော့ လာမယ့်၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီအနေနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းကလို တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရမှု မရှိတော့ဘဲ အထူးသဖြင့် တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ရှုံးနိမ့်တာကြောင့် NLD အနေနဲ့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ထောက်ခံမှုကို အနိုင်ရထားတဲ့တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းလာရမယ်၊ ဒီလိုနဲ့ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေဟာ သက်ဆိုင်ရာဒေသတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးမျက်နှာစာမှာ ဦးဆောင်ပါဝင်ခွင့်ရမယ်ဆိုတဲ့ အဆုံးသတ်အိပ်မက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကဲ ဒါဆို ဒီဟောကိန်းတွေက ပြောသလို NLD ရဲ့အခြေအနေ ပြည်နယ်တွေမှာ ဘယ်လိုရှိခဲ့သလဲ၊ NLD ရှုံးရင် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနိုင်သလား ၊ လက်ရှိဒေသတွင်း နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုတွေက ဘယ်လိုရလဒ်တွေဆီ ဦးတည်နေလဲဆိုတာ သုံးသပ်ကြည့်ပါမယ်။
ဦးစွာ လေ့လာကြည့်မိတာကတော့ NLDပါတီကို အစိုးရဖွဲ့နိုင်စေခဲ့သော ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်မှာ တိုင်းရင်းသားပြည်နယ်ဒေသထဲက ရလဒ်တွေ ဘယ်လောက်ပါဝင်ခဲ့သလဲဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အမျိုးသားနဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်း ၄၉၁ နေရာအတွက် ရွေးကောက်ခဲ့ရာမှာ NLD က နေရာ ၃၉၀ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ တပ်မတော်သားကိုယ်စားလှယ် ၁၆၆ နေရာပါဝင်ပြီး အမျိုးသားနဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ၂ ရပ်ပေါင်း ၆၅၇ နေရာရှိနေတဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်မှာ ကိုယ့်စိတ်ကြိုက်သမ္မတကိုရွေးချယ်တင်မြှောက်ပြီး အစိုးရဖွဲ့နိုင်ဖို့ နေရာ ၃၃၀ ကျော်လွန်ရရှိဖို့ လိုအပ်တာဖြစ်လို့ နေရာပေါင်း ၃၉၀ ရရှိထားတဲ့ NLD ဟာ ၂၀၁၅ မှာ လွတ်လွတ်ကျွတ်ကျွတ် အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါ NLD အနိုင်ရရှိခဲ့တဲ့ နေရာ ၃၉၀ကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေဖြစ်တဲ့ ပြည်နယ် ၇ ခု မှာ အနိုင်ရထားတဲ့ နေရာ ၁၁၀ ပါဝင်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ပြည်နယ်အလိုက် ယှဉ်ပြိုင်မှုနဲ့ အနိုင်ရမှုအနေအထားကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ မွန်နဲ့ ကရင်ပြည်နယ်တွေမှာ ရာနှုန်းပြည့်နီးပါး အနိုင်ရခဲ့ပြီး ချင်း၊ ကချင်နဲ့ ကယားမှာလည်း အနိုင်ရရှိမှု ဒုတိယအားကောင်းခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ရခိုင်နဲ့ ရှမ်းမှာတော့ NLD အနေနဲ့ ကြီးမားတဲ့အရှုံးကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုလို နိုင်ငံရေးဟောကိန်းတွေကြားမှာ NLD ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရရှိခဲ့သော နေရာပေါင်း၁၁၀ ကို အဲဒီဒေသတွေမှာ ပြန်လည်ရရှိနိုင်မည်လား၊ ဆုံးရှုံးသွားခဲ့ရင် အဲဒီဒေသတွေက ရလဒ်ဟာ ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲဆိုတာ အသေးစိတ်လေ့လာကြည့်ရအောင်ပါ။
ပြည်ခိုင်ဖြိုးအတွက် အခရာကျတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်
အရင်ဆုံး ရှမ်းပြည်နယ်ကနေ စလိုက်ချင်ပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်ဟာ နိုင်ငံရဲ့ အကျယ်ဝန်းဆုံးဒေသ အစိတ်အပိုင်းကြီးတစ်ခုဖြစ်သလို အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရာ မဲဆန္ဒနယ်အများဆုံးရှိနေတဲ့ ပြည်နယ်အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ် ။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက ပြည်သူ့လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ် ၄၈ နေရာနဲ့ အမျိုးသားလွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ် ၁၂ နေရာ ၊ ၂ရပ်ပေါင်း မဲဆန္ဒနယ် ၆၀ မှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခဲ့ပြီး ယခုလာမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်သူ့လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ် ၅၀ နေရာနဲ့ အမျိုးသား လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်နေရာ ၁၂ နေရာ ပေါင်း ၆၂ နေရာမှာ ကျင်းပပြုလုပ်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အရ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ အများဆုံးအနိုင်ရရှိခဲ့တာ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီဖြစ်ပါတယ်။ SNLD နဲ့ NLD က ဒုတိယအများဆုံးအနိုင်ရရှိသူနေရာမှာ ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အတိအကျပြောရရင် လွှတ်တော် ၂ ရပ်ပေါင်း မဲဆန္ဒနယ်များမှာ ကြံ့ခိုင်ရေးက ၁၈ နေရာ ၊ SNLD က ၁၅ နေရာနဲ့ NLD က ၁၅ နေရာဖြစ်ပါတယ်။ ထူးခြားတာက အခြားတိုင်းရင်းသားပါတီများဖြစ်တဲ့ တအာင်းပလောင်အမျိုးသားပါတီက ၅ နေရာ၊ PNO ပအိုဝ်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်က ၄ နေရာ၊ ကိုးကန့်ဒီမိုကရေစီနှင့် ညီညွတ်ရေးပါတီက ၁ နေရာ နဲ့ ‘ဝ’ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက ၁ နေရာ၊ ကျန်နေရာများမှာ အသီးသီးအနိုင်ရရှိတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးမှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားပြည်နယ် ၇ ခုမှာ တိုင်းရင်းသားပါတီ အနိုင်ရမှု အရေအတွက် အများဆုံးဖြစ်သလို ပြည်နယ်တစ်ခုတည်းအတွင်းမှာပဲ မတူညီသောလူမျိုးစုကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ပါတီအမျိုးအစားအားဖြင့်လည်း အများဆုံးလို့ပြောရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရှမ်းပါတီ၊ ပအို့ဝ်ပါတီ၊ တအာင်းပလောင်ပါတီ၊ ‘ဝ’ပါတီ နဲ့ ကိုးကန့်ပါတီတွေဟာ အနိုင်ရရှိမှုထဲမှာ ပါဝင်နေတာဟာ ရှမ်းပြည်နယ်ရဲ့ ထူးခြားနိုင်ငံရေးလက္ခဏာ၊ လူမျိုးရေးလက္ခဏာတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတာက အဲဒီလိုအားကောင်းတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီအားကောင်းတဲ့ နယ်မြေတွေတည်ရှိနေတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်ဟောင်းတွေ ဦးဆောင်တဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီက အများဆုံးအနိုင်ရရှိထားတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်များပါလဲ၊ အများစုကတော့ ကြံ့ခိုင်ရေးအနိုင်ရရှိတဲ့ နေရာတွေမှာ တပ်မတော်တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့တွေ အခြေပြုအထိုင်ချထားတဲ့ နေရာတွေဖြစ်လို့ တပ်မတော်သားတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ မိသားစုတွေမဲကြောင့်ပါလို့ ဒီမေးခွန်းကို လွယ်လွယ်ဖြေကြပါလိမ့်မယ်။ ဒီအဖြေဟာလည်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းတော့ မှန်နိုင်ပေမယ့် အဖြေမှန်ကို ရာနှုန်းပြည့်တာဝန်မခံနိုင်ဘူးလို့ ဆိုရပါလိမ့်မယ် ။
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် ပြည်သူ/အမျိုးသားလွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ကိုယ်စားလှယ်အလိုက် မဲရရှိမှုကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါမှာတော့ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီဟာ ရှမ်းပြည်နယ်တစ်ဝန်းလုံး ၅၄ နေရာမှာ ဝင်ပြိုင်ခဲ့ပြီး သူရှုံးခဲ့တဲ့ မဲဆန္ဒနယ် ၃၆ နေရာရဲ့ ၂၆ နေရာမှာ ဒုတိယမဲအများဆုံးရတဲ့ပါတီ ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဆိုပါ ၂၆ နေရာကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ ၃ နေရာမှာ ရရှိတဲ့မဲဟာ အနိုင်ရသွားတဲ့ပါတီတွေနဲ့ မဲကွာဟမှု အလွန်ကျဉ်းမြောင်းနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီနေရာတွေကတော့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရွာငံ၊ ကွန်လုံ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ် အမှတ်၅( မူဆယ် ခရိုင်) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
မှတ်သားဖွယ်အကောင်းဆုံးကတော့ ရွာငံမှာ NLD က ကြံ့ခိုင်ရေးကို ၁၇၃ မဲနဲ့ ကပ်နိုင်ခဲ့သလို ကွန်လုံမှာ ကိုးကန့် ဒီမိုကရေစီနှင့်ညီညွတ်ရေးပါတီက ကြံ့ခိုင်ရေးကို ၅၉ မဲ အသာနဲ့ ကပ်နိုင်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလိုပဲ အမျိုးသားလွှတ်တော် အမှတ် ၅ မှာ တအာင်းပလောင်အမျိုးသားပါတီက ကြံ့ခိုင်ရေးကို ၁၉၉ မဲ အသာနဲ့ ကပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသားလွှတ်တော် အမှတ် ၃ ရလဒ်တွေမှာလည်း SNLD က ၆၅၃၆၄ မဲ၊ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီက ၆၃၂၃၅ ရခဲ့ကြပြီး မဲကွာခြားချက် ၂ထောင်ကျော်ရှိပေမယ့် နှစ်ဖက်ရမဲ ရာခိုင်နှုန်းက ၃၃.၃၄% နဲ့ ၃၂.၂၅% ဖြစ်တာမို့ သာလွန်မှုက ပါးလှပ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလိုရှုံးသော်လည်း ရမဲ ၃၀ % နဲ့ အထက် ၄၁ % အထိ ရတဲ့နေရာ ၅ နေရာ ရှိပါတယ်။ အများနားလည်အောင်ပြောရမယ်ဆိုရင် သူ့ပြိုင်ဘက်က မဲ ၂သောင်း ၂ထောင်ကျော်နဲ့ နိုင်သွားပေမဲ့ သူကလည်း မဲ ၂ သောင်းကျော်ရထားတဲ့ အနေအထားမျိုးဖြစ်တာကြောင့် ဒီကိန်းဂဏန်းတွေအရ စစ်တပ်အထိုင်ချထားတဲ့ ဒေသဖြစ်လို့ ၊ စစ်တပ်နဲ့ စစ်တပ်မိသားစုမဲတွေကြောင့်ဆိုတဲ့ အချက်တစ်ခုတည်းနဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီရဲ့ မဲရရှိမှုအနေအထားကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ မလုံလောက်ဘူးလို့ ပြောနိုင်ပါတယ် ။
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပချိန်မှာ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီဟာ အာဏာရပါတီဖြစ်နေလို့ ဒေသခံပြည်သူလူထုရဲ့ စဉ်းစားရွေးချယ်မှုအပေါ် လွှမ်းမိုးမှုရှိနေသလားဆိုတဲ့ အချက်ကိုလည်း စဉ်းစားမိပါတယ်။ နောက်ထပ် စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတဲ့ အချက်တွေကတော့ PNO ပအို့ဝ်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ ယှဉ်ပြိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်တွေကို ကြံ့ခိုင်ရေးက လက်ရှောင်ပြီး မပြိုင်ဘဲနေခဲ့တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနေရာတွေမှာလည်း PNO ပဲ အနိုင်ရခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ကုန်းကြမ်းနဲ့ လောက်ကိုင်မှာတော့ ဒေသတွင်း လူမျိုးစုတွင်း သြဇာကြီးမားသူတွေက ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီကိုယ်စားပြု ပြိုင်ခဲ့တာ တွေ့ရပြန်ပါတယ်။ ဒါတွေကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီရဲ့ တစ်ချိန်က မိတ်ဟောင်းဆွေဟောင်း တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များနဲ့ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးအင်အားနဲ့ အပြန်အလှန် နိုင်ငံရေးအကျိုးစီးပွားစောင့်ရှောက်မှုကိုတွေ့ရသလို ဘာကြောင့် ကြံ့ခိုင်ရေးဟာ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ အများဆုံးအနိုင်ရရှိခဲ့လည်းဆိုတဲ့ အချက်တွေထဲက အရေးပါတဲ့ အချို့သော အချက်တွေကို တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီဟာ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်အတွက် ၄၁ နေရာ အနိုင်ရခဲ့ပြီး ရှမ်းပြည်နယ်တစ်ခုတည်းမှာ ၁၈ နေရာ ရရှိခဲ့တာကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်ဟာ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဗျူဟာအတွက် အရေးပါတဲ့နေရာ သော့ချက်တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
အခု ၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း PNO ကို အရင်အတိုင်း ၄ နေရာမှာ လက်ရှောင်ပေးထားပြန်ပါတယ်။ အဲဒီနေရာတွေကတော့ ဟိုပုံး၊ ဆီဆိုင်၊ ပင်လောင်း ပြည်သူ့လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်တွေနဲ့ အမျိုးသားလွှတ်တော် အမှတ် ၁၀ (ပအို့ဝ် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ မှတ်ချက်။၂၀၁၅ မှာ အမှတ်၉ မဲဆန္ဒနယ်) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ပြောရမယ်ဆိုရင် ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီအနေနဲ့ လာမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ ရလဒ်တွေ ရရှိဖို့အတွက် ရှမ်းပြည်နယ်ကို အားစိုက်ထားမှာ အသေအချာပဲဖြစ်သလို ဒီအတွက် မဟာမိတ်တွေကိုလည်း အခိုင်အမာတည်ဆောက်ထားပါတယ်၊ မဲရလဒ်ကွာခြားချက် ကျဉ်းမြောင်းစွာနဲ့ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ရတဲ့ နေရာတွေကိုလည်း ဒီတစ်ခေါက်မှာ အနိုင်ရှိနိုင်ဖို့ သေချာပေါက်ကြိုးပမ်းလာမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီအတွက် ကံကောင်းမှုတွေ ယူဆောင်ပေးလာနိုင်တဲ့ နောက်ထပ်အခြေအနေတစ်ရပ်ကတော့ အာဏာရ NLD ပါတီကို ဦးတည်ချက်ပစ်မှတ်ထားပြီး အရှိန်မြှင့်လှုပ်ရှားလာနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဗျူဟာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အခြားပြည်နယ်တွေမှာဆိုရင် အားကောင်းတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ ပေါင်းစည်းလိုက်ကြပါတယ်။ ဒီကနေ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဒေသတွင်းတိုင်းရင်းသားပါတီတွေ လှုပ်ရှားကြရာမှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ဘုံရည်ရွယ်ချက်ကတော့ အာဏာရ NLD ပါတီကို အနိုင်ယူပြီး တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးနဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရေးဖြစ်ပါတယ်။
သေချာတာကတော့ ဒီကြိုးပမ်းမှုကနေ ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် အကျိုးအာနိသင်ဟာ NLD ရရှိမယ့် ထောက်ခံမဲတွေအပေါ်သာ အများဆုံးသက်ရောက်မှုရှိနိုင်ပြီး ကြံ့ခိုင်ရေးရဲ့ အမာခံမဲတွေကို ဖဲ့ယူနိုင်ဖို့ မသေချာဘူးလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ NLD ပါတီဟာ အာဏာရပါတီဖြစ်နေလို့ တိုင်းပြည်အရေးအရာကိစ္စများမှာ အထူးသဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေက အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာပြဿနာတွေမှာ တာဝန်ရှိနေတာကတစ်ကြောင်း၊ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ NLD ပါတီအကြား မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်နိုင်မယ့် မျှော်လင့်ချက် ပြိုလဲသွားတာကတစ်ကြောင်း တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်ရေး အဓိကပစ်မှတ်သားကောင်ဟာ NLD ဖြစ်လာပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ အများဆုံးနေရာရရှိထားတဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီဟာ လက်တွေ့မှာ ပြိုင်ဘက်တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ ပစ်မှတ်စက်ကွင်းထဲမှာ ပျောက်နေတာ သတိထားမိပါတယ်။ ဒီအချက်ဟာပဲ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီအတွက် နိုင်ငံရေးအရ အနေချောင်စေပြီး ရှမ်းပြည်နယ်ထဲက NLD ရရှိထားတဲ့ နေရာတွေကို ဒီတစ်ခေါက်မှာ ပြန်လည်အရယူနိုင်ဖို့အတွက် စိတ်ကူးယဉ်နိုင်စေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်ထဲက NLD ရဲ့အခြေအနေကိုလည်း သုံးသပ်ချင်ပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတဲ့ အချက်တစ်ချက်ကတော့ ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာကတည်းက NLD ဟာ တစ်ပြည်လုံးမှာ တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရခဲ့ပေမယ့် ရှမ်းပြည်နယ်မှာတော့ မဲဆန္ဒနယ်အရေအတွက်ရဲ့ ၃၉ ရာခိုင်နှုန်းသာ အနိုင်ရခဲ့တာဖြစ်သလို SNLD ရဲ့ အနိုင်ရတဲ့ မဲဆန္ဒနယ်အရေအတွက် ရာခိုင်နှုန်း (၄၁%) နဲ့လည်း ညီတူညီမျှနီးပါး ရရှိခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း NLD ပါတီ အနိုင်ရရှိထားတဲ့ ၁၅ နေရာကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ ဒေသတွင်းတိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ အဓိက ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရတာဟာ SNLD နဲ့ ၁ နေရာ PNO နဲ့က ၁ နေရာ ပေါင်း ၂ နေရာသာရှိပြီး ကျန် ၁၃ နေရာမှာ အဓိကပြိုင်ဘက်ဟာ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီဖြစ်ခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီ ၁၃ နေရာထဲက ၁၂ နေရာမှာ NLD က ကြံ့ခိုင်ရေးကို မဲအရေအတွက် ထောင်ဂဏန်းကြီးကြီးကနေ သောင်းဂဏန်းအထိ အသာစီးနဲ့ အနိုင်ရရှိခဲ့တာဖြစ်ပြီး ရွာငံမှာသာ မဲကွာခြားချက် ကျဉ်းမြောင်းစွာ အနိုင်ရရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်၊ ရွာငံမှာ မဲကွာခြားချက် ၁၇၃ မဲသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြိုင်ဆိုင်မှုအတွက် NLD အနေနဲ့ သတိထားရမယ့် နေရာတွေထဲမှာ ရွာငံပြီးရင် ကြံ့ခိုင်ရေးကို လွတ်လွတ်ကျွတ်ကျွတ်အနိုင်ရထားခဲ့တဲ့ ၁၂ နေရာထဲက မိုင်းတုံနဲ့ မိုင်းယောင်းဟာ နှစ်ဖက်ရမဲ အနေအထားတွေအရ NLD ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ခြိမ်းခြောက်နိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။
မိုင်းတုံမှာ မဲကွာခြားချက် ၂၅၁၈ မဲ နဲ့ မိုင်းယောင်းမှာ မဲကွာခြားချက် ၂၈၅၆ မဲ ရှိပါတယ်၊ မဲသုံးထောင်နီးပါး ကွာခြားတယ်ဆိုပေမယ့် မိုင်းတုံမှာ NLD ရမဲ ၈၀၄၀ နဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေး ရမဲ ၅၅၂၂ မဲဖြစ်ပြီး၊ မိုင်းယောင်းမှာ NLD ရမဲ ၇၄၇၇ မဲ ၊ ကြံ့ခိုင်ရေးရမဲ ၄၆၂၁ ဖြစ်တာကြောင့် လူတစ်သောင်းခွဲ မဲလာပေးတဲ့ ပြိုင်ပွဲမှာ လူ ၈ ထောင်လောက် ထောက်ခံမဲပေးခံရတဲ့ ပါတီနဲ့ လူ ၅ ထောင်လောက် ထောက်ခံမဲရတဲ့ ပါတီနှစ်ခုရဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှု၊ ယှဉ်ပြိုင်မှုဟာ လျှော့တွက်ထားလို့ မရနိုင်ဘူးလို့ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။
အဆိုပါ NLD နဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေး အကြိတ်အနယ်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရတဲ့ နေရာတွေမှာဆိုရင် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ ရမဲဟာ အနောက်မှာ အတော်လေးပြတ်ကျန်ခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ အထက်မှာတင်ပြခဲ့တဲ့ မိုင်းယောင်းမဲဆန္ဒနယ်မှာဆိုရင် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ရမဲဟာ အဲဒီပါတီကြီးနှစ်ခုရဲ့ မဲကွာဟချက် အရေအတွက်ကိုတောင် မမီဘူးဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားပါတီနဲ့ အဓိကပြိုင်ပြီး NLD အနိုင်ရခဲ့တဲ့ မဲဆန္ဒနယ် ၂ ခု ကတော့ PNO ပအို့ဝ်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ အဓိကယှဉ်ပြိုင်ရတဲ့ တောင်ကြီးပြည်သူ့လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်နဲ့ SNLD နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရတဲ့ မိုးမိတ်မဲဆန္ဒနယ်ဖြစ်ပါတယ်။ မိုးမိတ်မှာ NLD က SNLD ကို မဲ ၉ ထောင်ကျော်အသာနဲ့ အနိုင်ရရှိခဲ့ပေမယ့် တောင်ကြီးမဲဆန္ဒနယ်မှာတော့ PNO နဲ့ ရမဲကွာခြားချက် ၆၃၀ မဲသာဖြစ်တာကြောင့် တောင်ကြီးမှာ NLDက ပွတ်ကာသီကာ ကပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ပြောမှာဖြစ်ပါတယ်။ NLD လည်း မဲ ၆သောင်း ၅ ထောင်ကျော်ရခဲ့သလို PNO လည်း မဲ ၆သောင်း၅ထောင်ကျော်ရခဲ့ကြပြီး အစွန်းထွက်မှာသာ ကွာခြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရလဒ်ကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် လာမယ့်၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲမှာ တောင်ကြီးဟာ NLD အတွက် အလွန်ရင်တုန်စရာကောင်းတဲ့ ပွဲတစ်ပွဲဖြစ်မှာတော့ အသေအချာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ အချက်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကြံ့ခိုင်ရေးအနေနဲ့ NLD လက်ကနေ အနည်းဆုံး ၃ ၊ ၄ နေရာလောက် ပြန်ရဖို့ စိတ်ကူးယဉ်နိုင်တာကို တွေ့ရပါတယ်။
NLD အနေနဲ့လည်း ရှုံးခဲ့ပေမယ့် ရရှိခဲ့တဲ့ မဲရာခိုင်နှုန်း အားကောင်းခဲ့တာကြောင့် မဲ ၁၇၀၀ ကျော် ကွာဟချက် (၄၁.၄၉ % – ၂၇.၉၈%) နဲ့ ရှုံးခဲ့တဲ့ မိုင်းဖြတ်မဲဆန္ဒနယ်၊ မဲ ၄ ထောင် အကွာ(၃၃.၇၉% – ၂၉.၂၂% ) နဲ့ ရှုံးခဲ့တဲ့ လားရှိုး ပြည်သူ့လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်နဲ့ မဲ ၃ ထောင်ကျော်အကွာ (၄၄.၈၁% – ၄၉.၁၄%) နဲ့ ရှုံးခဲ့တဲ့ ရပ်စောက် ပြည်သူ့လွှတ်တော်မဲဆန္ဒနယ်တွေမှာ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီကို အနိုင်ရအောင် ပြန်ယူနိုင်မလားဆိုတာလည်း စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့် တပ်တွင်းမဲရုံတွေ တပ်ပြင်ပကို ထုတ်လိုက်တဲ့အတွက် မဲရရှိနိုင်မှုမျှော်မှန်းချက်တွေဟာလည်း အပြောင်းအလဲရှိမလားဆိုတာလည်း စဉ်းစားစရာရှိနေပါတယ် ။ ။
(စာရေးသူ ကိုသီဟသွေးသည် ဝါရင့်သတင်းစာဆရာတစ်ဦးဖြစ်သကဲ့
